Mudanya Demiryolu Hattı nasıl kapatıldı (Foto Galeri)

Mudanya Demiryolu Hattı nasıl kapatıldı :Mudanya-Bursa arasında çalışan Mudanya Treni’nin kapatılma hikayesi Bursa’nın tozlu raflarından çıktı. 1948 yılında Bursa Belediye Binası’nda Devlet Demiryolları Genel Müdürlüğü, trenin ekonomik olmadığı gerekçesiyle kaldırılmasını kararlaştırdı. Dönemin Başbakanı Adnan Menderes’in TBMM’ye sunduğu “Zarar ediyoruz” dediği o dilekçe ortaya çıktı.
Mudanya Bursa arasında çalışan Mudanya Treni’nin kapatılma hikayesi, Bursa’nın tozlu raflarından çıktı. 56 yıllık seferden sonra kaldırılan Mudanya Treni’nin kapatma kararı dönemin Başbakanı Adnan Menderes zamanında verildi. Menderes TBMM’ye sunduğu dilekçede Devlet Demiryolları İdaresi’nce işletildiği müddetçe motorlu taşıtların rekabetinden dolayı bütçede açık veren hattın tasarruf gereği kapatılması gerektiğini yazdı. 1948 yılında Bursa Belediye Binası’nda, Devlet Demiryolları Genel Müdürlüğü, Mudanya Treni’nin geleceği ile ilgili bir toplantı yaparak, trenin ekonomik olmadığı gerekçesiyle 1948 yılında kaldırılması kararlaştırıldı.
“İŞLETİLMESİNİN ANLAMI KALMADI”
Menderes, motorlu taşıtların rekabeti karşısında bu hattın 1947 senesinde 320 bin lirayı aşan bir açık verdiğini anlatırken, “Tasarruf tedbirlerine rağmen 1948 yılının 8 ayı zarfında 242 bin lirayı geçmiş ve trafiğin bu seyri ile açığın 1948 yılında 375 bin liraya yükseleceği ve önümüzdeki senelerde gelir ile gider arasındaki farkın gittikçe artarak yavaş yavaş hemen bütün nakliyatın karayoluna intikal edeceği anlaşılmış ve keyfiyet hakkında Devlet Demiryolları İdaresi nezdindeki Amerikalı mütehassısların da mütalâasına başvurulmuştur. Bu mütehassıslarca artık bu durumda olan bir demiryolunun işletilmesine devamda gerek âmme hizmeti ve gerek işletmecilik bakımlarından bir fayda memul bulunmadığının bildirilmesi üzerine Bakanlar Kurulunca 10 . 7. 1948 tarihinde verilen bir kararla bu hat 9. 9. 1948 tarihinden itibaren muvakkaten işletmeye kapatılmıştır” açıklamasını yaptı.
İŞTE ARŞİVLERDEKİ MENDERES’İN O YAZISI
S. SAYISI :229
Mudanya – Bursa ve Ilıca – İskele – Palamutluk Demiryolu İşletmesinin
kaldırılması ve bu hatların tasfiyesi hakkında kanun lâyihası
ve Ulaştırma ve Bütçe komisyonları raporları (1/406)
T, C.
Başbakanlık S . VI . 1952
Muamelât Genel Müdürlüğü
Tetkik Müdürlüğü
Sayı – 71/2198, 6/1603
Büyük Millet Meclisi Yüksek Başkanlığı’na
Mudanya – Bursa ve Ilıca – İskele – Palamutluk Demiryolu İşletmesinin kaldırılması ve bu hatların tasfiyesi hakkında Ulaştırma Bakanlığınca hazırlanan ve Bakanlar Kurulu’nca 11. IV. 1952 tarihinde Yüksek Meclise sunulması kararlaştırılan kanun tasarısının gerekçesiyle birlikte sunulmuş olduğunu saygılarımla arz ederim.
Başbakan
A. Menderes
Mudanya – Bursa ve Ilıca – İskele – Palamutluk demiryollarının işletmeye kapatılmasına ait kanun gerekçesi 1892 yılında hususi ve yabancı bir şirket tarafından işletme imtiyazı alınarak 31. X I I 1930 yılına kadar bu şirket tarafından işletilmiş bulunan 41 Km. tulünde ve bir metre genişliğindeki Mudanya- Bursa demiryol hattının son yıllarda Bursa ile Mudanya arasında 32 kilometrelik muntazam bir asfalt yolun inşasından sonra faaliyeti artan motorlu taşıtların rekabeti dolayısıyla mezkûr şirket tarafından işletilmesine nihayet verilmek istenilmesi üzerine, zikredilen tarihten itibaren Devlet Demiryolları idaresince işletilmesine başlanmış ve 31 . V . 1931 tarihinde yürürlüğe girmiş bulunan 1815 sayılı Kanunla tasdik olunan bir mukavele ile bu hat şirketten satın alınmıştır. Devlet Demiryolları İdaresince işletildiği müddetçe de yine motorlu taşıtların rekabetinden dolayı bu hat açık vermekte devam etmiştir. Motorlu taşıtların rekabeti karşısında bu hattın açık miktarı 1947 senesinde 320 000 lirayı aşmış ve tasarruf tedbirlerine rağmen 1948 yılının 8 ayı zarfında 242 000 lirayı geçmiş ve trafiğin bu seyri ile açığın 1948 yılında 375 000 liraya yükseleceği ve önümüzdeki senelerde gelir ile gider arasındaki farkın gittikçe artarak yavaş yavaş hemen bütün nakliyatın karayoluna intikal edeceği anlaşılmış ve keyfiyet hakkında Devlet Demiryolları İdaresi nezdindeki Amerikalı mütehassısların da mütalâasına baş vurulmuş ve bu mütehassıslarca artık bu durumda olan bir demiryolunun işletilmesine devamda gerek âmme hizmeti ve gerek işletmecilik bakımlarından bir fayda memul bulunmadığının bildirilmesi üzerine Bakanlar Kurulunca 10 . VII . 1948 tarihinde verilen
bir kararla bu hat 9 . IX . 1948 tarihinden itibaren muvakkaten işletmeye kapatılmıştır.
RAYLARI 1953 YILINDA SÖKÜLDÜ
41 kilometre uzunluğunda olan Bursa – Mudanya Demiryolu hattı 1873 yılında yapımına başlandı. Demiryolu hattı 1908 yılında 10 lokomotif 14 yolcu vagonu 50 yük vagonuyla 18 Haziran 1892’de ilk seferini yaptı. 10 Temmuz 1953 tarihinde son seferini yapıp rayları söküldü. Demiryolu hattının idare binası şu anda Mudanya’daki Montanya Oteli binası olarak kullanılıyor. Merinos Fabrikası’nın kömürü de bu trenle taşındı. Kömürler, Zonguldak’tan vapurla Mudanya Limanı’na indirildikten sonra Mudanya Treni ile Merinos Fabrikasına taşınıyordu. Bursa’nın elektriğini üreten Merinos Fabrikası için de önemli bir işlevi olan tren, asker sevkiyatında da kullanıldı.