TCDD ’den rekor zarar: 1,3 milyar TL. Hızlı tren projeleriyle gündeme gelen Devlet Demiryolları’nın (TCDD) 2013 dönem zararı, yüzde 45 artışla 1 milyar 280 milyon liraya ulaştı. Rekor zararda, yolcu ve yük taşımacılığından elde edilen gelirdeki azalma, giderlerdeki yüksek artış ve faaliyet dışı giderlerin yükselmesi önemli rol oynadı. Kuruma geçen sene görev zararı ve yol bakım onarımı için genel bütçeden 1 milyar 78 milyon lira da destek verildi.
Hazine Müsteşarlığı’nın 2013 Kamu İşletmeleri Raporu ve TCDD’nin 2009-2013 yıllarına ait istatistik yıllığında demiryollarıyla ilgili çarpıcı rakamlar yer aldı. Son yıllarda devreye giren hızlı tren hatlarına rağmen banliyö ve anahatlarda yolcu sayısında ve gelirlerdeki azalış dikkat çekti. Sirkeci-Haydarpaşa, Ankara ve Marmaray’dan oluşan banliyö hatlarında 2009’da 57 milyon 253 bin yolcu seyahat ederken, bu sayı 2013’te 25 milyon 451 bine geriledi. Sirkeci-Haydarpaşa hattında yolcu sayısındaki düşüşte hat yenileme çalışmaları sebebiyle tren seferlerinin durması etkili oldu.
Anahat kapsamındaki ekspres trenlerde ise 2009’da 18 milyon 224 bin olan yolcu sayısı geçen yıl 15 milyon 130 bine geriledi. Mavi trenlerde seyahat eden yolcu sayısı 2009’da 1 milyon 389 bin iken geçen yıl 943 bine, normal yolcu sayısı 1 milyon 910 binden 579 bine geriledi. Yataklı seferlerde seyahat eden yolcu sayısı ise 5 yılda 133 binden 32 bine kadar geriledi. Yüksek hızlı trenlerle seyahat eden yolcu sayısı 2009’da 942 bin iken 2013’te 4 milyon 207 bine yükseldi. TCDD’nin uluslararası seferlerindeki yolcu sayısında 5 yıl içinde ciddi düşüş meydana geldi. 2009’da 241 bin olan uluslararası yolcu sayısı geçen yıl 99 bine geriledi. Genel toplamda bakıldığında 2009’da 80 milyon 92 bin yolcu Devlet Demiryolları ile seyahat ederken, 2013’te bu sayı 46 milyona düştü. İzmir Büyükşehir Belediyesi’yle TCDD’nin yüzde 50’şer ortaklığıyla kurulan İZBAN’ın İzmir Aliağa-Cumaovası arasındaki işlettiği banliyö hattında ise 2013’te 61 milyon yolcu taşındı.
ÇİFT HATLI YOLLAR ARTIRILMALI
Anahatlarda yolcu sayısı dikkat çekici bir şekilde azalan TCDD’nin yük, yolcu ve liman gelirlerinden oluşan faaliyet geliriyle giderleri arasındaki uçurum yıllar geçtikçe büyüdü. Yolcu taşımacılığından 2009’da 639 milyon lira zararı olan kuruluşun bu zararı 2012’de 799, 2013’te ise 881 milyon liraya yükseldi. Devlet Demiryolları’nın yük taşımacılığından zararı 2009’da 941 milyon lira iken, 2012’de 1 milyar 393 milyon, 2012’de ise 1 milyar 438 milyon liraya çıktı. Liman hizmetlerinden 2009’da 72 milyon lira kâr elde eden kuruluş 2012’de 65, 2013’te ise 79 milyon lira kâr elde etti. Devlet Demiryolları, Van Gölü feribot işletmesinden ise 2012’de 24, 2013’te ise 30 milyon lira zarar etti. Kuruluşun tüm faaliyetleriyle ilgili toplam zararı 2009’da 1 milyar 522 milyon lira iken, 2012’de 2 milyar 151 milyon, 2013’te ise 2 milyar 270 milyon liraya yükseldi. 2009’da faaliyet dışı gelirleri 502 milyon liradan 395 milyon liraya gerilerken, faaliyet dışı giderleri ise 242 milyon liradan geçen yıl 498 milyon liraya yükseldi. Türkiye’de halen 12 bin kilometrelik toplam demiryolu ağının sadece yüzde 9’u çift hatlı, yüzde 29’4’ü elektrikli ve yüzde 37,8’si sinyalizasyon sistemine sahip. Sayıştay denetim raporunda zararın azaltılması ve maliyetlerin düşürülmesi için çift hatlı yolların artırılması, elektrikli hat ve elektrikli tren setlerinin yaygınlaştırılması, sinyalizasyon ağının genişletilmesi, hızlı tren projelerinin yaygınlaştırılması, yolculara daha konforlu ve kaliteli hizmet sunulması, garların modernize edilmesi istendi.
Her yıl zarar eden Devlet Demiryolları’na Hazine’den yol bakım onarımı için sübvansiyon ile ekonomik olmayan hatlar için görev zararı ödemesi yapılıyor. Hazine’den kuruma aktarılan destek 2009’da 746 milyon lira iken, 2010’da bu rakam 867 milyon, 2011’de 1 milyar 16 milyon, 2012’de 1 milyar 11 milyon liraya, 2013’te ise 1 milyar 78 milyon liraya yükseldi. Faaliyet gelirine Hazine desteği de dahil edildiğinde kuruluşun dönem zararı 2009’da 515 milyon lira iken 2012’de 877,5, 2013’te ise 1 milyar 280 milyon lira olarak gerçekleşti.
İlk yorum yapan olun