İpek Yolu Projesi Nedir?

Son yıllarda dünyada lojistik konusunda önemli gelişmeler yaşanıyor. Bu gelişmelerden biri, dünyanın yeni ekonomik gücü Çin üzerinde. Birçok dünya markası, tüm yatırımlarını bu ülkeye yönlendirirken, neredeyse tüm üretimlerini de bu bölgeye kaydırmış durumda.

Çin devlet başkanı Şi Cinping, 2013 yılında duyurduğu bir proje ile tüm dikkatleri üzerine çekmişti. İpek Yolu Projesi, Orta Asya, Orta Doğu ve Avrupa’yı birbirine bağlayan İpek Yolu’nu yeniden harekete geçirmek için yapılacak çalışmaları ele alıyor.

Peki bu proje neleri içeriyor? İpek Yolu Projesi Nedir?

Çin devlet başkanı Şi Cinping, tarihi İpek Yolu’nu yeniden hareketlendirmek adına 2013 yılında büyük projesini açıklamıştı. Bu proje Avrupa’dan Orta Asya’ya kadar birçok ülkeyi içeriyordu. Proje kapsamında Avrasya coğrafyasında yeni demiryolu hatları, enerji boru hatları, deniz rotaları ve otoyolları yapılması ve bu sayede lojistiğin daha hızlı bir hal gelmesi hedefleniyordu.

Proje kapsamında Orta ve Güney Asya ülkelerine 40 milyar dolarlık altyapı yatırımları yapılması planlandı. Bunun için de Asya Altyapı Bankası (AIIT) kuruldu ve Türkiye’de bu bankanın kurucu üyelerinden biri oldu. Bankanın temel amacı bu projeye finansman sağlamaktadır. Proje sadece ekonomik değil jeopolitik açıdan da büyük önem taşıyor.

İpek Yolu Projesi Uygulamaları

2014 yılı sonu itibariyle çalışmaya başlayan dünyanın en uzun demiryolu hattı sayesinde Çin Yiwu’dan kalkan bir tren İspanya’nın başkenti Madrid’e kadar ulaşabiliyor. Diğer taraftan projenin denizyolu kısmında ise Çin’den Hin Körfezi ve Akdeniz’e kadar uzanan bir yol ile de deniz lojistiğinin hareket kazanması ön görülüyor.

Türkiye’de İpek Yolu Projesi Uygulamaları

Türkiye, İpek Yolu Projesi kapsamında Borusan Lojistik, Kazakistan’da bulunan fiziksel varlığını da kullanarak bu yolu harekete geçirmiştir. Bu uygulama ile Borusan Lojistik’i kullanarak Çin’e taşımacılık yapmak isteyen kişiler ve kurumlar ürünlerini 14 ile 18 gün arasında ulaşımı yapılabiliyor.

Borusan Lojistik ile Çin lojistiği konusunda çalışmalar yapabilir ve çok uzun süreler beklemeden kısa sürede işlemlerinizi çözebilirsiniz.

Yeni İpek Yolu = Bir Kuşak Bir Yol (One Belt One Road)

Yeni İpek Yolu daha doğrusu Çin’in One Belt One Road, Bir Kuşak Bir Yol Projesidir. Tarihten gelen izlerden hareketler yukarıdaki haritadakine benzer rotalar gösterilse de aslında Bir Kuaşk Bir Yol Projesi karadan trenyolları, denizden limanlar ve limanlara ulaşan bağlantı yolları ile bir bütünlük teşkil eden Asya, Avrupa ve Afrika’yı ticaret ve enerji yolları ile bağlayan bir stratejik hedeftir. Bir kuşak bir yol projesinin bağlantı güzergahları ve önemli limanların bir kısmı aşağıdaki haritada görülmektedir.

KUŞAK (BELT) NEDİR?

Kuşak kavramı ile Orta Çin’den başlayan ve Moskova, Rotterdam üzerinden Venedik’e uzanan karayolu, demiryolu, petrol ve gaz boru hatları ve diğer altyapı projelerinden oluşan bir kara ulaştırma ağları bütünü kastediliyor. Proje kapsamında, tek bir rota yerine, Asya Avrupa yönünde kara köprülerinden oluşan koridorlar planlanıyor. Planlanan güzergahlar ise:

• Çin Moğolistan Rusya
• Çin Merkez ve Batı Asya (Türkiye bu koridorlar içinde kalıyor)
• Çin Hindi Çini Yarımadası
• Çin Pakistan
• Çin Bangladeş Hindistan Myanmar

YOL (ROAD) NEDİR?

Yol kavramı, projenin denizyolu ağına karşılık geliyor. Proje kapsamında güney ve güney doğu Asya’dan Doğu Afrika ve Akdeniz’in kuzeyine kadar uzanan deniz bölgesinde limanlar ve diğer kıyı yapıları ağı planlanıyor.

Proje kapsamındaki kara ve deniz güzergâhları Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarını geçerek Çin ekonomisi ile gelişmiş Avrupa ekonomisinin birbirine bağlanmasına olanak sağlıyor. Girişimin, aynı zamanda diğer ülkelerle kurulan çok yönlü işbirlikleri sayesinde Çin’in küresel sorunların çözümünde merkezi oyuncu olmasının da önünün açarak, katkı sağlacayacağı belirtiliyor. Çincesi ‘I dai, I lu’ olan projenin, Çin’in dünya siyaseti ve ekonomisinde yükselen rolü açısından, önümüzdeki 50 yılı da şekillendirecek.

2001 yılında Çin liderliğinde Şanghay İşbirliği Örgütü’nün kurulması, tek başına zaten büyük bir güç olan Çin’in bir ittifak sistemine yakın işbirliği ve dayanışma sistemi kurmasına olanak sağladı. 2013 yılında Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in Kazakistan ve Endonezya ziyaretleri sırasında ilan ettiği İpek Yolu Ekonomik Kuşağı ve 21. Yüzyıl Deniz İpek Yolu projelerinden oluşan Bir Kuşak Bir Yol girişimine İpek Yolu Fonu ve Asya Altyapı ve Yatırım Bankası (AIIB) eklenince Asya- Pasifik bölgesinde ABD’nin öncülüğünü yaptığı Atlantik sisteme karşı büyük bir ekonomik cephe açılmış oldu.

Projede Türkiye dahil 65 ülke yer alıyor. Bu ülkeler bölge bölge şu şekilde sıralanıyor:

Doğu Asya: Çin, Moğolistan
Güneydoğu Asya: Brunei, Kamboçya, Endonezya, Laos, Malezya, Myanmar, Filipinler, Singapur, Tayland, Timor-Leste, Vietnam
Orta Asya: Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan, Özbekistan,
Ortadoğu ve Kuzey Afrika: Bahreyn, Mısır, İran, Irak, İsrail, Ürdün, Kuveyt, Lübnan, Umman, Katar, Suudi Arabistan, Filistin, Suriye, Birleşik Arap Emirlikleri, Yemen
Güney Asya: Afganistan, Bangladeş, Bhutan, Hindistan, Maldivler, Nepal, Pakistan, Sri Lanka
Avrupa: Arnavutluk, Ermenistan, Azerbaycan, Belarus, Bosna Hersek, Hırvatistan, Çekya, Estonya, Gürcistan, Macaristan, Letonya, Litvanya, Makedonya, Moldova, Karadağ, Polonya, Rusya, Sırbistan, Slovakya, Slovenya, Türkiye, Ukrayna

Türkiye’nin konumu

Türkiye’nin içinde yer aldığı Orta Koridor, tarihi İpek Yolu’nun canlandırılması amacı taşıyor. Orta Koridor’a yapılacak yatırımlar toplamının 8 trilyon doları bulması bekleniyor. Bu miktarın sadece ulaştırma altyapısı için ayrılan kısmının ise 40 milyar doları bulacağı belirtiliyor. Türkiye’nin projeye entegrasyonu için iki ülke arasında imzalanan anlaşma ile ilk aşamada 40 milyar dolarlık bir bütçe öngörüldü. Yatırımlar için her yıl harcanması planlanan miktar 750 milyon dolar.

Türkiye, OBOR projesinde alternatif koridorlardan birisi olan Orta Koridor üzerinde bulunduğu için jeopolitik bir konuma sahip. OBOR güzergahında kritik bir noktada yer alan Türkiye, jeopolitik konumunun güçlü olması, güçlü üretim ve yüksek potansiyeli, Karadeniz taşımacılığında önemli bir aktarma ülkesi olması gibi üstünlükleriyle öne çıkıyor. Yavuz Sultan Selim ve Osmangazi Köprüleri, 18 Mart Çanakkale Köprüsü, Avrasya Tüneli gibi mega projeler ile, Çin’in ‘Bir Yol Bir Kuşak’ projesine önemli lojistik ve ulaşım fırsatı verecek önemli bir halka konumunda.

Proje haricinde Çin-Türkiye ticaret işbirlikleri de istikrarlı olarak gelişim gösteriyor. 2016’da iki ülke arasında ithalat-ihracat hacmi yüzde 1.9 artarak 27 milyar 760 milyon dolara ulaştı. Çin, Türkiye’nin en büyük 19’uncu ihracat ve en büyük ithalat pazarı ülkesi.