Konya Karapınar’da kurulan ve hizmete alınan HABRAS sayesinde yerli ve milli silah sistemlerinin etkinlik testleri, mühimmatların kafile kabul testleri ve yurt dışından alınan silahların etkinlik testleri yurt içinde yapılabilecek. HABRAS kurulmadan önce, silah sistemlerinin dinamik etkinlik testleri yurt dışında yapılıyordu.
HABRAS benzeri altyapılar ABD, İngiltere, Fransa, Almanya gibi kendi silah sistemlerini geliştiren sınırlı sayıda ülkede bulunuyor. Anlaşmaların yapılması halinde HABRAS’ı kullanmak isteyen ülkeler, Konya’ya gelerek kullanabilecek. Böylelikle Türkiye, test yaptıran ülke konumundan hem kendi testlerini icra eden hem de test hizmetini yurt dışına veren ülke konumuna gelecek.
Ülkemiz son yıllarda özellikle savunma, havacılık ve uzay çalışmalarında büyük bir atılım göstermiş ve yerli ve milli imkânlar ile kendi mühimmatını, kendi uydusunu ve kendi uçağını geliştirebilen sayılı ülkeler arasında yerini almıştır. Bu gelişmelere paralel olarak ilgili sistemlerin ve alt sistemlerin milli imkânlar ile test edilmesi amacıyla da yoğun çalışmalar yürütülmektedir.
Milli imkânlar ile geliştirilen sistemlere ait testlerin, milli test altyapılarında gerçekleştirilmesi ile birlikte, bu konuda yurt dışı bağımlılığı ortadan kaldırılmakta, kritik milli bilgilerin yurt dışına çıkması önlenmekte ve bu testlerin gerçekleştirilmesi amacıyla yurt dışına çıkan ekonomik kaynakların yurt içerisinde kalması sağlanmaktadır.
Savunma, havacılık ve uzay alanlarında yürütülen çalışmalara test desteği vermek amacıyla TÜBİTAK SAGE tarafından kurulan ve milli öneme sahip altyapılardan biri de Hedef Balistiği Raylı Sistem Dinamik Test Altyapısıdır (HABRAS). Yapımına 2017 yılı Haziran ayında başlanan HABRAS’ın açılışı, Cumhurbaşkanı tarafından 31 Ekim 2018 tarihinde gerçekleştirilmiştir. Konya Karapınar’da bulunan ATDM Gr. K.lığı bünyesinde 3 km2 bir alan üzerine kurulan bu test altyapısı, 2.000 metre uzunluğundaki çift ray hattı ile dünyanın sayılı altyapılarından biri olma özelliğine sahiptir.
HABRAS bir saha test altyapısı olup temel özelliği, gerçek kullanım koşullarına ya da taktik koşullara yakın bir şekilde, sistemler veya alt sistemler için ilgili testin kontrollü bir şekilde gerçekleştirilmesine olanak sağlamasıdır. Kontrollü test ortamı, bir tasarımcının tasarımını doğrulaması ve ihtiyaç duyduğu takdirde tasarımın güncellenmesi için veri toplamasına imkân sağlayan önemli bir araçtır. Bu bağlamda; HABRAS altyapısı da, ses-altı ve ses-üstü hızlarda dinamik olarak sistemlerin ya da alt sistemlerin test edilmesine olanak sağlamaktadır.
Örneğin, hava mühimmatı sınıfında yer alan bir sığınak delici bombanın delme etkinliği, projenin geliştirme sürecinde statik olarak test edilememektedir. Bunun temel sebebi, harp başlığının delme etkinliğini gösterebilmesi için ses hızına yakın bir hıza erişmesi gerekliliğidir. Ayrıca, geliştirme sürecinde olan mühimmatın tasarım olgunluğu da uçaktan bırakılarak ilgili hıza ulaşmasına izin vermemektedir. Bu durumda ilgili sığınak delici bomba, HABRAS’ta yer alan raylar üzerinde taktik koşuldaki çarpma hızına roket motorları aracılığı ile hızlandırılmakta ve ray hattı sonunda yer alan hedefe çarptırılmaktadır. Böylece sığınak delici bombanın delme etkinliği HABRAS’ta kontrollü bir şekilde gözlemlenebilmekte ve mühimmat geliştirme süreci için gerekli veriler elde edilebilmektedir.
Benzer şekilde, milli imkânlar ile geliştirilmekte olan uydu sistemleri ya da uçaklar içerisinde yer alan ve yüksek hız ve yüksek ivme altında sergilediği dinamik davranışın incelenmesine ihtiyaç duyulan büyük alt sistemlere (ağırlığı 1.000 kg’dan fazla) ilişkin testler de HABRAS’ta gerçekleştirilmektedir. Böylece ilgili sistemlerin geliştirme sürecinde, tasarım açısından önemli veriler elde edilebilmektedir.
HABRAS’ta çok farklı ve çeşitli sistemlerin/alt sistemlerin testleri gerçekleştirilebilmektedir. Bu testlerden bazıları aşağıda özetlenmiştir:
Mühimmat: Harp başlığı delme etkinliği, harp başlığı performansı, tapa performansı, itki sistemleri, arayıcı sistemin dinamik ortamdaki davranışı ve güdüm sisteminin dinamik ortamdaki davranışı
Personel Kurtarma: Acil durum fırlatma koltukları, paraşüt (havacılık ve uzay çalışmaları kapsamında), kanopi ayrılma, roket katapult sistemi, hayatta kalma kitleri
Çevresel Etkiler: Yağmur/buz/parçacık, yüksek ivme yükü, patlayıcı basınç darbesi etkisi
İtki Sistemleri: Katı yakıtlı roket motoru performansı, sıvı yakıtlı roket motoru performansı, uçak/hava aracı/uzay aracı motor testleri
Son olarak TÜBİTAK Savunma Sanayii Araştırma ve Geliştirme Enstitüsünün (SAGE) öz kaynaklarıyla yürüttüğü çalışmalar sonunda geliştirdiği ve seri üretime hazır hale getirilen ardışık delicili uçak bombası SARB-83’ün testleri HABRAS’ta başarıyla gerçekleştirildi.
İlk yorum yapan olun