Haydarpaşa Garı, İstanbul’un Anadolu yakasında, Kadıköy ilçesinde yer alan TCDD’ye ait eski ana tren istasyonudur. 1908 yılında Bağdat Demiryolu hattının başlangıç istasyonu olarak hizmete girmiştir. Günümüzde TCDD 1. Bölge Müdürlüğü’ne ev sahipliği yapmaktadır. Gar, 19 Haziran 2013’te tren hizmetlerine kapatılmıştır. Hizmette olduğu dönemde İstanbul-Haydarpaşa – Ankara demiryolu’nun başlangıç noktası idi.
Haydarpaşa Garı Tarihi
Devrin Osmanlı padişahı II. Abdülhamid döneminde, 30 Mayıs 1906] tarihinde yapımına başlanmış ve 19 Ağustos 1908 tarihinde hizmete girmiştir. Bir rivayete göre binanın bulunduğu sahaya III. Selim’in paşalarından Haydar Paşa’nın adı verilmiştir. Binanın inşaatı, Anadolu Bağdat adı altında bir Alman şirketi gerçekleştirmiştir. Ayrıca bir Alman’ın teşebbüsüyle garın önünde mendirek inşa edilerek Anadolu’dan gelecek veya Anadolu’ya gidecek vagonların ticari eşyasını yükleme ve boşaltma işlevi için tesisler yapılmıştır.
İki Alman mimar Otto Ritter ve Helmuth Cuno tarafından hazırlanan proje yürürlüğe girmiş, garın yapımında Alman ustalarla İtalyan taş ustaları birlikte çalışmıştır.
Haydarpaşa Garı Sabotajı
Haydarpaşa Garı’nın tarihinde belki de en dikkat çekici ama ne yazık ki kötü anılardan biri I. Dünya Savaşı sırasında 6 Eylül 1917’de bir İngiliz casusunun düzenlediği sabotajdır. Garda bekleyen vagonlara vinçlerle cephane yüklenirken İngiliz casusun sabotajı sonucu; binada depolanan, garda bekleyen ve gara girmek üzere olan trenlerdeki cephaneler patlamış ve görülmemiş büyüklükte bir yangın başlamıştır. Trenlerde bulunan yüzlerce asker de bu patlamadan ve çıkan yangından büyük zarar görmüştür. Çıkan yangın Haydarpaşa Garı’nın da büyük bir bölümü hasar görmüştür. Yeniden onarılan bina bugünkü şeklini almıştır. Bundan tam 103 yıl önce meydana gelen bu patlama, Birinci Dünya Savaşı’nın en kritik günlerinde Filistin cephesine sevk edilmek üzere Almanya’dan gelen silah, cephane ve askeri malzemeyle dolu depoların infilak ederek yok olmasıyla, Kudüs savunmasını doğrudan etkilemiştir.
1979’da Haydarpaşa’nın açıklarında Independenta adlı tankerin bir gemiyle çarpışması sonu meydana gelen patlamadan ve sıcaktan dolayı binanın O Linneman adlı ustanın yaptığı kurşun vitrayları hasara uğramıştır. 1976’da aslına uygun olarak yeniden geniş çapta onarılmış ve 1983’ün sonunda dört dış cepheyle iki kulenin restorasyonu tamamlanmıştır.
28 Kasım 2010 tarihinde çatısında çıkan ağır yangından dolayı çatısı çökmüş ve 4. katı kullanılamaz hale gelmiştir.
Ankara-İstanbul Yüksek Hızlı Tren Projesi kapsamında İstanbul-Eskişehir bölümündeki demiryolu çalışmaları nedeniyle, 1 Şubat 2012 tarihinden itibaren tren seferlerine ara verildi. Gar, 19 Haziran 2013 günü tren seferlerine tamamen kapatıldı.
Garın altından Khalkedon Antik Kentine ait tarihi kalıntılar çıkmıştır.
Haydarpaşa Garı’ndaki Çatı Saat
Garın çatısında bulunan saat Anadolu’daki benzer birçok çatı ve cephe saatinin aksine 1908 yılında yapının kendisiyle birlikte tamamlanmıştır. Barok süslemeli alınlıkta yer alan saat dairesel bir kadrandan ibarettir. Saatin orijinal mekanizması korunmakla birlikte kadrandaki Doğu Arap rakamları Harf Devrimi ile birlikte Arap rakamları ile değiştirilmiştir.
İlk yorum yapan olun