Tarihte Bugün : Atatürk’ün İlk Heykeli, İstanbul Sarayburnu’na Dikildi

3 Ekim, Miladi takvime göre yılın 276. (artık yıllarda 277.) günüdür. Yıl sonuna kadar kalan gün sayısı 89.

Demiryolu

• 3 Ekim 1932 İzmir Rıhtım Şirketi millileştirildi.

Olaylar 

• MÖ 52 – Jül Sezar komutasındaki Roma Ordusu, Alesia Muharebesi’ni kazanarak Galya’yı fethetti.
• 1605 – Sadrazam Sokolluzade Lala Mehmed Paşa komutasındaki Osmanlı Ordusu, Estergon Kalesi’ni ikinci kez fethetti.
• 1716 – Nevşehirli Damat İbrahim Paşa, Sadaret Kaymakamlığı’na getirildi.
• 1739 – Osmanlı-Rus-Avusturya Savaşı’nı sona erdiren ve Osmanlı’nın kârlı çıktığı son antlaşma olan Niş Antlaşması imzalandı.
• 1849 – Amerikalı yazar Edgar Allan Poe, Baltimore sokaklarında perişan bir vaziyette bulundu, hastaneye kaldırıldı.
• 1852 – Damad Mehmed Ali Paşa, Osmanlı Sadrazamı oldu.
• 1912 – Sırbistan, Karadağ, Yunanistan ve Bulgaristan, Osmanlı Devleti’nden 3 gün içinde Arnavutluk ve Makedonya’ya özerklik verilmesini istediler. Osmanlı, bu notayı reddedince 8 Ekim’de I. Balkan Savaşı başladı.
• 1922 – Mudanya Mütarekesi’nin imzalanmasıyla sonuçlanan Mudanya Konferansı başladı.
• 1926 – Atatürk’ün ilk heykeli, İstanbul Sarayburnu’na dikildi.
• 1929 – Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı, ismini Yugoslavya Krallığı olarak değiştirdi.
• 1931 – Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası faaliyete geçti.
• 1932 – Birleşik Krallık mandası Irak bağımsızlığını ilan etti.
• 1935 – İtalya Krallığı, Etiyopya’yı işgal harekâtına başladı.
• 1947 – Türkiye, “Uluslararası Üzüm, Üzüm Suyu ve Şarapçılık Kongresi”ne ilk kez ev sahipliği yaptı.
• 1952 – Birleşik Krallık ilk atom bombası denemesini, Monte Bello adasında gerçekleştirerek dünyanın 3. nükleer gücü oldu.
• 1953 – Çanakkale açıklarında İsveç Bandıralı Naboland gemisiyle çarpışarak batan, 81 denizcinin öldüğü TCG Dumlupınar denizaltısı ile ilgili dava sonuçlandı: Naboland kaptanı 6 ay ağır hapse mahkûm edildi, Dumlupınar Komutanı Yüzbaşı Sabri Çelebioğlu beraat etti.
• 1965 – Küba lideri Fidel Castro, Che Guevara’nın emperyalizme karşı savaşmak için Küba’dan ayrıldığını açıkladı.
• 1966 – İstanbul’un Anadolu yakasındaki son tramvay hattı da kaldırıldı.
• 1967 – Kuzey Vietnam, Amerika Birleşik Devletleri’nin barış görüşmeleri önerisini reddetti.
• 1970 – İskenderun Demir ve Çelik A.Ş. kuruldu.
• 1971 – SSCB ile ABD arasında kısa adı SALT olan Stratejik Silahları Sınırlama Antlaşması imzalandı.
• 1973- 75 yıldan beri petrol aranan Trakya bölgesinde ilk petrol Lüleburgaz yakınlarında TPAO tarafından bulundu.

• 1981 – Belfast’ta, İrlanda Cumhuriyet Ordusu (IRA) tutuklularının yaptığı açlık grevi bitti. Açlık grevi 7 ay sürmüş ve 10 IRA üyesi hayatını kaybetmişti.
• 1982 – Gazeteci Uğur Mumcu’dan 12 Eylül yorumu: “12 Eylül Harekâtı’nın ülkemizi bir iç savaş eşiğinden geri çekip kurtardığını kabul etmeyecek kim vardır?.. 12 Eylül’ün haklılık nedenlerine bir değil, bin kez inanırız.”
• 1983 – Cumhurbaşkanı Kenan Evren, Kara Harp Okulunun yeni ders yılı açılış töreninde konuştu: “Şunu hiçbir zaman hatırınızdan çıkarmayınız ki Atatürkçülükten ayrıldığınız sürece, Atatürkçülükten saptığınız sürece bize hayat hakkı yoktur.”
• 1984 – Devrimci Yol davası sonucu idam cezasına çarptırılan Hıdır Aslan ve İlyas Has’ın cezaları TBMM’de onaylandı.
• 1990 – Doğu ve Batı Almanya birleşti.
• 1993 – Haydar Aliyev, Azerbaycan Devlet Başkanı seçildi.
• 1994 – II. Nükleer Karşıtı Kongre, İstanbul’da toplandı.
• 2005 – Avrupa Birliği ile Türkiye arasında üyelik müzakereleri başladı.
• 2006 – THY’nin Tiran – İstanbul seferini yapan Boeing 737-400 tipi tarifeli uçağı, Hakan Ekinci adlı hava korsanı tarafından kaçırıldı.
• 2008 – PKK militanları, Hakkâri’nin Şemdinli ilçesinde Aktütün Karakolu’na saldırdı.
• 2009 – Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye Devlet Başkanları’nın imzaladığı Nahçıvan Anlaşması ile Türk Konseyi kuruldu.
• 2010 – Almanya, Versay Barış Antlaşması’nda kabul ettiği I. Dünya Savaşı’ndan kalma savaş tazminatlarının son taksitini ödedi.
• 2012 – Suriye’den gelen top mermileri sonucu Şanlıurfa’nın Akçakale ilçesinde 5 sivilin hayatını kaybetmesi üzerine Türkiye, Suriye’yi vurdu.
• 2013 – Gambiya, İngiliz Milletler Topluluğu’ndan ayrıldığını açıkladı.

Doğumlar 

• 1804 – Allan Kardec, Fransız yazar, Deneysel Spiritüalizm’in kurucusu (ö. 1869)
• 1837 – Nicolás Avellaneda, Arjantinli bir politikacı, gazeteci (ö. 1885)
• 1867 – Pierre Bonnard, Fransız illüstratör, ressam ve baskı resim sanatçısı (ö. 1947)
• 1886 – Alain-Fournier, Fransız yazar (ö. 1914)
• 1889 – Carl von Ossietzky, Alman yazar (ö. 1938)
• 1894 – Walter Warlimont, Alman askeri (ö. 1976)
• 1895 – Sergey Yesenin, Rus şair (ö. 1925)
• 1897 – Louis Aragon, Fransız yazar (ö. 1982)
• 1898 – Leo McCarey, Amerikalı film yönetmeni, yapımcı, senarist ve Oscar ödülü sahibi (ö. 1969)
• 1900 – Thomas Wolfe, Amerikalı yazar (ö. 1938)
• 1901 – Hilmi Ziya Ülken, Türk felsefeci ve sosyolog (ö. 1974)
• 1903 – Tekin Arıburun, Türk asker ve siyasetçi (ö. 1993)
• 1904 – Ernst-Günther Schenck, Alman doktor ve SS-Obersturmbannführer. (ö. 1998)
• 1919 – James M. Buchanan, Amerikalı iktisatçı (ö. 2013)
• 1923 – Edward Oliver LeBlanc, Dominikalı siyasetçi (ö. 2004)
• 1925 – Gore Vidal, Amerikalı romancı, oyun yazarı, deneme yazarı, senarist ve siyasi aktivist (ö. 2012)
• 1925 – George Wein, Amerikalı yapımcı ve müzisyen (ö. 2021)
• 1928 – Erik Bruhn, Danimarkalı bir dansör, koreograf, sanat yönetmeni, oyuncu ve yazardır (ö. 1986)
• 1931 – Samim Emek, Türk futbolcu ve teknik direktör
• 1935 – Armen Cigarhanyan, Ermeni-Sovyet aktör ve tiyatro yönetmeni (ö. 2020)
• 1935 – Charles Duke, ABD’li astronot
• 1936 – Steve Reich, ABD’li besteci
• 1939 – Bob Amstrong, Amerikalı profesyonel güreşçi (ö. 2020)
• 1940 – Mike Troy, Amerikalı eski Olimpiyat yüzücüsüdür (ö. 2019)
• 1941 – Andrea de Adamich, İtalyan Formula 1 pilotu
• 1941 – Chubby Checker, Amerikalı şarkıcı
• 1943 – Baki İlkin, Türk diplomat (ö. 2018)
• 1944 – Celile Toyon, Türk oyuncu
• 1947 – Zdenek Altner, Çek hukukçu (ö. 2016)
• 1947 – John Perry Barlow, Amerikalı şair ve deneme yazarı (ö. 2018)
• 1954 – Haluk Koç, Türk hekim ve siyasetçi
• 1954 – Al Sharpton, konuşma programı sunucusu
• 1954 – Stevie Ray Vaughan, Amerikalı gitarist (ö. 1990)
• 1955 – Buket Uzuner, Türk öykücü, romancı ve gezi yazarı
• 1959 – Fred Couples, Amerikalı golfçü
• 1959 – Jack Wagner, Amerikalı oyuncu
• 1962 – Tommy Lee, Amerikalı müzisyen
• 1964 – Clive Owen, İngiliz oyuncu
• 1967 – Erman Ilıcak, Türk iş adamı
• 1968 – Bianca Krijgsman, Hollandalı aktris
• 1969 – Gwen Stefani, Amerikalı şarkıcı
• 1970 – Selahaddin Menteş, Türk hukukçu ve hakim
• 1970 – Zeynep Casalini, Türk-İtalyan ses sanatçısı
• 1972 – Kevin Scott Richardson, Amerikalı şarkıcı ve Backstreet Boys grubu üyesi
• 1973 – Lena Headey, İngiliz sinema oyuncusu
• 1973 – Neve Campbell, Amerikalı oyuncu
• 1973 – Uğur Dağdelen, Türk futbolcu (ö. 2015)
• 1975 – India.Arie, Amerikalı şarkıcı-söz yazarı ve prodüktördür
• 1976 – Herman Li, Hong Kong’lu müzisyen
• 1976 – Seann William Scott, ABD’li oyuncu
• 1978 – Claudio Pizarro, Perulu futbolcu
• 1978 – Gerald Asamoah, Alman futbolcu
• 1978 – Jake Shears, Amerikalı şarkıcı ve şarkı yazarı
• 1979 – John Morrison, Amerikalı profesyonel güreşçi ve aktördür
• 1979 – Efe Yılmaz, Türk müzisyen ve maNga grubu üyesi
• 1981 – Andreas Isaksson, İsveçli futbolcu
• 1981 – Zlatan Ibrahimović, İsveçli futbolcu
• 1983 – Fred, Brezilyalı futbolcudur
• 1983 – Tessa Thompson, Amerikalı oyuncu, şarkıcı ve şarkı yazarı
• 1984 – Yoon Eun Hye, Güney Koreli bir model, oyuncu ve şarkıcıdır
• 1984 – Jessica Parker Kennedy, Kanadalı aktris
• 1984 – Ashlee Simpson, Amerikalı şarkıcı
• 1988 – ASAP Rocky, Amerikan rapçi ve müzik videosu yönetmeni
• 1988 – Alicia Vikander, İsveçli oyuncu, yapımcı ve dansçı
• 2004 – Noah Schnapp, Kanadalı Amerikan televizyon ve sinema oyuncusu

Ölümler 

• MÖ 42 – Gaius Cassius Longinus, Romalı senatör (d. MÖ 85)
• 1078 – I. İzyaslav, Kiev büyük prensi (d. 1024)
• 1226 – Assisili Françesko, Fransisken Tarikatı’nın kurucusu olan keşiş, mistik ve sonradan Hristiyan azizi (d. 1181)
• 1629 – Giorgi Saakadze, Gürcü siyasetçi ve komutan (d. 1570)
• 1649 – Giovanni Diodati, İsviçreli Protestan ilâhiyatçı (d. 1575)
• 1685 – Juan Carreño de Miranda, İspanyol ressam (d. 1614)
• 1838 – Kara Şahin, Kızılderili kabilelerinden Sauk’ların Şefi (d. 1767)
• 1860 – Alfred Edward Chalon, İsviçreli ressam (d. 1780)
• 1877 – Rómulo Díaz de la Vega, Meksika bir siyasetçi (d. 1800)
• 1896 – William Morris, İngiliz şair, roman yazarı ve ressam (d. 1834)
• 1929 – Gustav Stresemann, Alman siyasetçi, Weimar Cumhuriyeti Şansölyesi ve Nobel Barış Ödülü sahibi (d. 1878)
• 1931 – Carl Nielsen, Danimarka’lı bestecisi ve aynı zamanda bir virtüöz kemancı, kornet çalgısı, orkestra şefi, müzik eğitimcisi (d. 1865)
• 1941 – Adalbert Czerny, Avusturyalı çocuk doktoru (d. 1863)
• 1941 – Wilhelm Kienzl, Avusturyalı besteci (d. 1857)
• 1952 – Zavel Kwartin, Rus asıllı Yahudi şarkıcı (Hazan) ve besteci (d. 1874)
• 1956 – Džafer-beg Kulenović, Boşnak siyasetçi (Yugoslavya Krallığı Orman ve Madencilik Bakanı ve Bağımsız Hırvatistan Devleti Başkan Yardımcısı) (d. 1891)
• 1963 – Refet Bele, Türk asker ve siyasetçi (d. 1881)
• 1967 – Woody Guthrie, Amerikalı folk müzik şarkıcısı (d. 1912)
• 1969 – Skip James, Amerikalı blues şarkıcısı, gitarist ve şarkı sözü yazarı (d. 1902)
• 1975 – Guy Mollet, Fransız siyasetçi ve Fransa Başbakanı (d. 1905)
• 1978 – Muzaffer Kuşakçıoğlu, Türk siyasetçi (d. 1905)
• 1979 – Nicos Poulantzas, Yunan asıllı Fransız sosyolog ve felsefeci (d. 1936)
• 1987 – Jean Anouilh, Fransız oyun yazarı (d. 1910)
• 1993 – Mahmut Şerafettin Dikerdem, Türk diplomat ve yazar (d. 1916)
• 1998 – Roddy McDowall, İngiliz oyuncu (d. 1928)
• 1999 – Akio Morita, Japon iş adamı ve Sony’nin kurucusu (d. 1921)
• 2004 – Atalay Yörükoğlu, Türk çocuk psikolojisi uzmanı
• 2004 – Janet Leigh, Amerikalı oyuncu (d. 1927)
• 2005 – Francesco Scoglio, İtalyan teknik direktör (d. 1941)
• 2005 – Nurettin Ersin, Türk asker ve Türk Silahlı Kuvvetleri’nin 18. Genelkurmay Başkanı (d. 1918)
• 2010 – Philippa Foot, İngiliz filozoftur (d. 1920)
• 2013 – Masae Kasai, Japon voleybolcudur (d. 1933)
• 2014 – Behcet Nacar, Türk sinema oyuncusu (d. 1934)
• 2014 – Jean-Jacques Marcel, Fransız eski millî futbolcudur (d. 1931)
• 2015 – Denis Healey, İngiltere’nin eski bakanlarından, İşçi Partili siyasetçi (d. 1917)
• 2016 – Ljupka Dimitrovska, Makedonya doğumlu Hırvat şarkıcı (d. 1946)
• 2016 – Andrew Vicari, Galli ressam (d. 1938)
• 2017 – Rodney Bickerstaffe, İngiliz aktivist, yönetici ve sendikacıdır (d. 1945)
• 2017 – Michel Jouvet, Fransız nörobiyolog ve oneirologdur (d. 1925)
• 2017 – Isabella Karle, Amerikalı kadın bilim insanıdır (d. 1921)
• 2017 – Celal Talabani, Iraklı Kürt siyasetçi ve Irak’ın 6. Cumhurbaşkanı (d. 1933)
• 2018 – Elisabeth Andersen, Hollandalı oyuncu (d. 1920)
• 2018 – Julien Bogaert, Belçikalı kano yarışçısıdır (d. 1924)
• 2018 – Roger Gibbs, İngiliz girişimci ve iş adamıdır (d. 1934)
• 2018 – Leon Lederman, Amerikalı fizikçi (d. 1922)
• 2018 – John Von Ohlen, Amerikalı caz müzisyeni ve besteci (d. 1941)
• 2018 – Yıldırım Öcek, Türk oyuncu (d. 1952)
• 2019 – Diogo Freitas do Amaral, Portekizli siyasetçi, akademisyen ve Portekiz Başbakanı (d. 1941)
• 2020 – Thomas Jefferson Byrd, Amerikalı oyuncu (d. 1950)
• 2020 – Karel Fiala, Çek opera sanatçısı ve aktör (d. 1925)
• 2020 – Armelia McQueen, Amerikalı aktris (d. 1952)

Tatiller ve özel günler 

• Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan ve Kırgızistan – Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Günü
• Dünya Yürüyüş Günü (3-4 Ekim)