Özellikle solunum cihazlarıyla birlikte çeşitli bakteri filtreleri kullanılır. Bu filtrelere bakteriyel viral filtre (bacterial viral filter) de denilebilir. Filtreleme etkinlikleri %99’un üzerindedir. Virüsler bakterilerden daha küçük yapıda olduğu için bakterileri filtreleme etkinliği virüsleri filtreleme etkinliğinden daha fazladır. Ürünlerin kalitesi ile doğru orantılı olarak filtreleme etkinliği de artar. Bakteri filtresi ifadesi oldukça geniş bir ürün yelpazesini kapsar. Farklı tipteki tıbbi cihazlarda kullanılabilen çeşitli bakteri filtreleri mevcuttur. Cihaz kullanmayan hastalara uygun filtreler de vardır. Trakeostomi kanülü olan veya entübe edilmiş hastalarda kullanılabildiği gibi mekanik ventilatör gibi solunum cihazına bağlı kişilerde de kullanılabilir. Cerrahi aspiratör veya spirometre gibi cihazlarda cihazın içine bakteri, virüs, toz ve sıvı kaçmasını engellemek amacıyla tercih edilir. Hastalarda kullanılan bakteri filtrelerinin amacı ise hastanın solunum yoluna bakteri ve virüslerin ulaşmasını engellemektir. HME (heat and moisture exchanger) diye tabir edilen ısı ve nem sağlayan çeşitleri de mevcuttur. Bunlar, bakteri ve virüsleri filtreleme görevini yerine getirirken aynı zaman hastanın solunum yolunun ihtiyacı olan ısıyı ve nemi sağlar.
Solunumun doğal yollarla yapılamaması durumunda tıbbi müdahaleye gerek duyulur. Müdahaleye rağmen solunum normal seyrinde devam etmiyorsa medikal ürünlerle veya solunum cihazlarıyla destek sağlanır. Non-invaziv diye tabir edilen maske vasıtasıyla uygulanan solunum cihazı desteği yeterli gelmiyorsa invaziv uygulamalarla (vücudun içine kanül gibi bir aparatla giriş yaparak) müdahale edilir. İnvaziv uygulamalarda mekanik ventilatörler kullanılabilir. Bu cihazların hastaya bağlantısı solunum devresi denilen hortumlarla yapılır. Enfeksiyon riskini azaltmak için de bakteri filtreleri kullanılır. Farklı özelliklerde ve ölçülerde bakteri filtreleri mevcuttur. Hastanın yaşı, kilosu ve mevcut hastalıkları göz önünde bulundurularak filtre çeşidi belirlenmelidir. Filtreler, sadece hastaya veya sadece cihaza yakın bölüme 1 adet takılabildiği gibi hem hastaya hem de cihaza yakın olarak 2 adet takılabilir. Bu durum kullanılan mekanik ventilatörün özelliklerine bağlı olarak değişebilir.
Hastalarda kullanılan bakteri filtrelerinin farklı boyda ve ölçüde çeşitleri vardır. Bebek, çocuk ve yetişkinlerde hastanın kilosuna göre farklı ürünler kullanılır. Filtreler, bakterilerin ve virüslerin geçişine izin vermediği için hastada oluşabilecek enfeksiyon riskini azaltır. HME özellikli olanların filtre kısmı diğerlerine göre daha kalındır. Bu kısımda, hastanın solunumuyla oluşan ısıyı ve nemi tutan filtre yer alır. Hastanın her nefes alışında solunum yolunda ihtiyacı olan ısı ve nem buradan sağlanır.
Bakteri filtreleri hem solunum cihazlarının hem de hastaların enfeksiyon riskinden korunmasını sağlar. Filtrelerin genellikle günlük olarak değiştirilmesi önerilir. Akciğerlerin yapısı nemlidir. Bu nedenle özellikle trakeostomi kanülü kullanan hastaların soluduğu hava ısıtılmalı ve nemlendirilmelidir. Normal koşullarda burun ve ağız yoluyla ısıtılan ve nemlendirilen hava trakeostomili hastalarda mümkün değildir. İster cihazla isterse kendiliğinden nefes alabiliyor olsun trakeostomili hastalar soğuk ve kuru olan ortam havasını doğrudan akciğerlerine alır. HME bakteri filtreleri ise hastanın ihtiyacı olan sıcak ve nemli havayı sağlar. Böylece sekresyon miktarı, aspirasyon ihtiyacı ve enfeksiyon riski azalır.
Hastanın kullandığı filtrelerin yedeklerinin bulundurulması acil durumlar için önemlidir. Uygun fiyatlı ve basit ürünler olmasına rağmen ciddi derecede hayati önem taşır.
Bakteri filtreleri, mekanik ventilatörlerle kullanılabildiği gibi, oksijen cihazlarıyla da kullanılabilir. Bazen de herhangi bir cihaz olmadan doğrudan trakeostomi kanülüne takılabilir. Oksijen cihazlarıyla birlikte kullanılan filtrelere “t-tüp bakteri filtresi” adı verilir. Diğerlerine göre tasarımı farklı olan bu filtrelerin bir tarafı trakeostomi kanülüne bağlanırken diğer tarafı oksijen kanülüne bağlanır. T-tüp bakteri filtreleri HME özelliklidir.
Mekanik ventilatör cihazıyla birlikte HME bakteri filtresi kullanılıyorsa çoğunlukla harici bir ısıtıcı nemlendirici cihaza ihtiyaç duyulmaz. HME filtrenin sağladığı ısının ve nemin yetersiz olduğu durumlarda harici ısıtıcı nemlendirici gerekli hale gelebilir. Isıtıcı nemlendirici cihazla birlikte HME bakteri filtresi aynı anda kullanıldığında filtrenin ömrü kısalır. Günde birkaç kere değiştirmek zorunda kalınabilir.
Hastalarda kullanılan bakteri filtrelerinin kullanım süresi 1 gün olarak belirlenmiştir. Evde hasta bakan aileler ekonomik sebeplerle filtreleri 2-4 gün arasında kullanabilmektedir. Yoğun sekresyonu olan hastalarda filtreler sıklıkla değiştirilmelidir. Eğer değiştirilmezse tıkanabilir ve hastanın solunumunu engelleyebilir. Bakteri filtreleri hastada oluşan sekresyonun cihaza gitmesini de önler. Sekresyon filtreden geçemez ve tutulur. Hasta solunum cihazına bağlıysa, bakteri filtresi hortumun hastaya yakın bölümünde kullanılır. Gerekiyorsa cihaza yakın kısma da ayrıca takılabilir.
Spirometrelere (SFT cihazlarına) takılan bakteri filtreleri ise tek kullanımlıktır. Her yeni hasta için yeni bir filtre kullanılması gerekir. Cerrahi aspiratörlerdeki filtreler ise en geç ayda bir yenisiyle değiştirilmelidir. Ayrıca diğer medikal cihazların bazılarında da benzer amaçlarla bakteri filtreleri kullanılır. Bu filtreler kullanım talimatlarına uygun şekilde belirli sürelerde yenilenmelidir.
İlk yorum yapan olun