Vecihi Hürkuş (6 Ocak 1896, İstanbul – 16 Temmuz 1969), Türk pilot, mühendis ve müteşebbis. Türk havacılık tarihinin en mühim isimlerinden biridir, Türkiye’nin ilk uçak tasarımcısı ve üreticisidir, Türkiye’nin ilk yerli uçağını üretmiştir. Babası Gümrük Müfettişi Faham Bey annesi Zeliha Niyir Hanım’dır.
Vecihi Hürkuş, gönüllü olarak Balkan Savaşı’na katılmadan Tophane Sanat Okulu’nda güzel sanatlar eğitimi aldı. Balkan Savaşı’nın peşinden 1. Dünya Savaşı’na katıldı ve burada tayyare mühendisi olarak Bağdat Cephesi’nde görev yaptı. Ardından Kafkas Cephesi’ne geçti, Kafkas Cephesi’nde bir Rus uçağını düşürdü. Bu olayın arkasından “Düşman Uçağını Düşüren İlk Türk Pilot” unvanına sahip oldu. Savaşta yaralanıp Ruslara esir düştü. Rusların elinden Nargin Adası’ndan yüzerek kurtuldu.
Vecihi Hürkuş, Rusların elinden kurtulduktan sonra Kurtuluş Savaşı’na da gönüllü olarak katılmış, harpte başarı göstermiş uçuşlar yapmış ve bir Yunan uçağını düşürmeyi başarmıştır. Ardından İzmir Havaalanı’nı işgalden kurtarmış, bu başarılarının karşılığında kendisine İstiklal Madalyası ve üç ayrı Tasdikname verilmiştir.
Vecihi Hürkuş’un başarı hikayeleri savaşlar ile sınırlı değil. Hürkuş’un, Edirne’ye kaza ile düşen bir hasım uçağına kendi adı verildikten sonra tayyare yapma fikri aklına takılmış ve arkasından ilk Türk yapımı tayyare olarak vasıflandırılan Vecihi K VI’ı yapım etmiştir.
Uçağın ilk uçuşunu 28 Ocak 1925’de gerçekleştirdi. Mustafa Kemal Atatürk’ün yönlendirmesiyle kurulan Türk Tayyare Cemiyeti’ne (TTC) katılan Hürkuş, 1931 senesinde, kuruluş adına ilk Türkiye turunu düzenledi. Bunu aynı senenin sonlarında yapılan ve Ankara, Konya, İzmit, İstanbul şeklinde birçok şehri kapsayan ikinci tayyare turu izledi.
21 Nisan 1932’de, Sivil Tayyare Mektebi’ni kurdu. 1933 senesinde Nuri Demirağ tarafınca finanse edilen Vecihi K-XVI isimliuçağı tasarladı. 1937 yılında Türk Hava Kurumu, Hürkuş’u mühendislik eğitimi alması için, Almanya’daki mühendislik okula gönderdi. 1939 senesinde mezun olarak ülkesine dönen Hürkuş’a iki senede mühendis olunmasının imkansızlığı gerekçesiyle tayyare mühedisi ruhsatı verilmedi.
Türkiye’nin ilk sivil hava yolu şirketi olan Hürkuş Hava Yolları’nı 29 Kasım 1954 tarihinde kuran Hürkuş, T.H.Y.’nin elden çıkarttığı uçakları alıp onararak filosunu kurdu. Ancak uçaklarına düzenlenen sabotajlar, uçuşlarının gerekçesiz yere iptal edilmesi gibi nedenlerden ötürü bu projesini bereketli bir şekilde sürdüremedi.
Hayatının son yıllarını büyük maddi sıkıntılar içinde geçiren Hürkuş, 16 Temmuz 1969’da, geçirdiği beyin kanaması sonucu kaldırıldığı Gülhane Askeri Tıp Akademisi Hastanesi’nde yaşamını kaybetti.
İlk yorum yapan olun