Türkiye İçin Demiryollarının Önemi; Ulaşım sistemleri açısından önemi giderek artan toplu taşımacılık anlayışının ilk ve en önemli unsurudur. Entegrasyon ve ekonomik kalkınmanın dinamosudur. Geçtiği yerlerin ekonomik, sosyal, ve kültürel gelişimine büyük katkı sağlar. Ekonomiktir, ağır ve yüksek hacimli yükler için genel itibariyle daha uygun fiyatlı taşıma sağlar. Vagonlar vasıtasıyla tek seferde ve uygun maliyetle daha çok yolcu taşımacılığına imkan verir. Alternatif enerji arayışlarının giderek önem kazandığı günümüz dünyasında çevreye dost kimliği ile ön plandadır.
Yüksek Hızlı Tren ağlarının da giderek yaygınlaşması ile artan karayolu trafiğine alternatif oluşturur. Avrupa ve Asya’yı en cazip şekilde bağlayan demir güzergah, coğrafi konumu sayesinde ülkemiz üzerinden geçeceğinden ticari taşımacılıkta kapasitemizi katlayarak arttırır. Lojistik sektörünün gelişmesinin önünü açar. Lojistik merkezlere ulaşımı kolaylaştırarak sanayi üretiminin hızını, kabiliyetini ve kapasitesini arttırır.
Tarihin akışında önemli etkisi olan icatlardan biri olan ve 19. Yüzyılın ilk yarısında ticarileşerek faaliyete geçen tren ve ray; sanayiyi, ticareti, kültürü değiştiren ve dönüştüren; sanata, edebiyata kısacası insanlığı ilgilendiren hemen her şeye ve her konuya etki eden bir alan olmuştur.
Demir ray üzerinde yolculuğa başlayan lokomotifler, bugün toplumsal dönüşüm ve entegrasyonun başrol oyuncusu durumundadır. Demiryolu yatırımları ekonomik kalkınmanın yanında bilimsel, sosyal ve kültürel gelişme ile bütünleşmeyi sağlamak adına önemini artırmaktadır. Demiryolu; geçtiği her yerleşim yerini modern hayatla tanıştırmaktadır. Demiryolunun kamu hizmetlerinin ulaştırılmasına yaptığı azami olumlu etki insanların yaşam kalitesini yükseltmeyi amaçlayan adımların büyümesini sağlamıştır.
Teknolojik ve bilimsel gelişmeler ülkeleri birbirine hiç olmadığı kadar yakınlaştırmıştır. Küreselleşme ile siyasal ve sosyal entegrasyonun tamamlanması için ulaştırma modlarının da entegre edilmesi gereksinimi hasıl olmuştur. Demiryolunun önemi bu sayede daha iyi anlaşılmıştır. Başta Avrupa Birliği ve Uzak Doğu ülkeleri olmak üzere, ray üzerine yapılan yatırımların ana sebepleri saymakla bitmemektedir. Dünyada en çok kullanılan mod olan karayolu ulaştırmasına atfedilen önemin tek başına bir anlam ifade etmediği son otuz yıllık süreçte kavranmıştır.
Bakanlığımız, demiryollarını sürdürülebilir kalkınma hamlelerinin en önemli halkalarından biri olarak görmüş ve 1951’den 2003 yılı sonuna kadar ihmal edilen bu sektörü canlandırmak için yoğun çaba sarf etmiştir. Yılda ancak 18 kilometre olmak üzere toplam 945 kilometre demiryolu yapılan 1951-2004 yılları arasında oluşan derin boşluk, son 16 yıllık yoğun faaliyet takvimi ile doldurulmuş ve 1856-1923, 1923-1950, 1951-2003 dönemleri ile kar-şılaştırıldığında en yoğun çalışmanın yapıldığı yıllar olmuştur.
Bütün ulaşım modlarının dengeli ve birbiriyle entegre şekilde geliştirilmesi düşüncesinin öncelikli devlet politikasına dönüşmesinden demiryollarımız da faydalanmıştır. Demiryoluna verilen önem, belirlenen hedeflere ulaşmak için yatırım planlamasında kendisini göstermiş ve yatırım ödeneği yıldan yıla katlanarak artmıştır. Demiryolu, sektörler içerisinde 2023 hedefleriyle Cumhuriyetimizin
100. yılında ulaşım sistemine damgasını vurmaya hazırlanmaktadır.
●● Yüksek hızlı, hızlı ve konvansiyonel demiryolu projelerinin hayata geçirilmesi,
●● Mevcut yolların, araç filosunun, gar ve istasyonların modernizasyonu,
●● Demiryolu ağının üretim merkezleri ve limanlara bağlanması,
●● Özel sektörle birlikte ileri demiryolu sanayinin geliştirilmesi,
●● Özellikle ihracatta büyük imkan sağlaması beklenen lojistik merkezlerle ülkemizin bölgesinde önemli bir lojistik üs haline getirilmesi,
●● Uzak Asya’dan Batı Avrupa’ya uzanacak olan Modern Demir İpekyolu’nun hayata geçirilerek iki kıta arasında kesintisiz demiryolu koridoru oluşturulması,
●● Sektördeki yeni demiryolu endüstrileriyle, yerli demiryolu endüstrisinin geliştirilmesi ana hedefleri doğrultusunda birçok büyük proje başarıyla hayata geçirilmiş birçoğunun da hayata geçirilmesi için yoğun bir şekilde çalışılmaktadır.
Türkiye’nin 40 yıllık hayali olan yüksek hızlı demiryolu projeleri gerçekleştirilmiştir. Ankara-Eskişehir-İstanbul, Ankara-Konya ve Konya-Eskişehir-İstanbul Yüksek Hızlı Demiryolu hatları tamamlanmış ve hizmete açılmıştır. Yüksek hızlı demiryolu hattına sahip dünyada 8., Avrupa’da 6. ülke konumuna yükselen Türkiye’de artık yepyeni bir dönem başlamıştır. Ankara-Sivas Yüksek Hızlı Demiryolu hattı 2019 yılı sonunda; çalışmaları yoğun bir şekilde sürdürülmekte olan Ankara-İzmir Yüksek Hızlı Demiryolu hattının Polatlı-Afyonkarahisar-Uşak kesiminin 2020, Uşak-Manisa-İzmir kesiminin 2021 yılında ve Ankara-Bursa hattının ise 2020 yılında tamamlanarak işletmeye alınması hedeflenmektedir.
Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu ve Marmaray/ Boğaz Tüp Geçişiyle Modern Demir İpekyolu hayata geçirilmekte, Uzak Asya-Batı Avrupa demiryolu koridoru işlevsel kılınmaktadır.
İstanbul’da, bir buçuk asırlık rüyamız olan, dünya otoritelerinin mühendislik harikası olarak kabul ettiği, çift akıntının olduğu Boğaz’da, balıkların bile göç yolları dikkate alınarak yapılan, çevreci, dünyanın en derin batırma tüp tüneli tekniğiyle inşa edilen Marmaray 2013 yılında hizmete alınmıştır.
Yeni demiryolu yapımlarının yanı sıra mevcut sistemin modernizasyonuna önem verilmiş ve yol yenileme seferberliği başlatılmıştır. Çoğu yapıldığı günden bu yana el değmeyen mevcut demiryolu ağının 10.789 km’sinin komple bakım ve yenile-mesi yapılmıştır. Böylece, tren hızları, hat kapasitesi ve kabiliyeti artırılarak yolcu ve yük taşımacılığı daha konforlu, güvenli ve hızlı bir hale gelmiş, demiryolunun taşımacılıktaki payı artmıştır.
Üretim merkezlerinin, organize sanayi bölgelerinin demiryollarıyla limanlara bağlanması ve kombine taşımacılığın geliştirilmesine öncelik verilmiştir. Ülkemizin öncelikli lojistik değer ihtiva eden OSB, fabrika ve limanlarına lojistik merkezler planlayıp ve bunların bir kısmını da kurmak suretiyle; ulusal, bölgesel ve küresel taşımacılık açısından yeni bir taşımacılık konsepti geliştirilmiştir.
65. Hükümet Programı ve 10. Kalkınma Planında da yer alan “Taşımacılıktan Lojistiğe Dönüşüm Programı” hayata geçirilmesi için çalışmalar devam etmektedir. Programla ülkemizde lojistik sektörünün büyüme potansiyeline katkısının arttırılması ve ülkemizin Lojistik Performans Endeksinde ilk 15 ülke arasına girmesi amaçlanmaktadır.
Demiryolu sektörünü düzenleyen yasa çıkarılmış, sektörde serbestleşme yasal altyapısı sağlanmış, özel sektörün demiryolu taşımacılığı yapmasının yolu açılmıştır. Bu bağlamda demiryollarının altyapı ve tren işletmesi olarak ayrılma süreci sonuçlanmıştır.
Demiryolu sektöründe 2023-2035 yılları arasında
●● Ülkemizin Trans-Asya orta koridorunu destekleyecek şekilde Doğu-Batı ve Kuzey-Güney ekseninde çift hatlı demiryolu koridorunu oluşturma hedefinden hareketle 1.213 km olan yüksek hızlı +hızlı demiryolu hattının 12.915 km ye, 11.497 km konvansiyonel demiryolu hattının ise 11.497 km den 12.293 km ye yükseltilmesi böylece 2023 yılında toplam 25.208 km demiryolu uzunluğuna ulaşılması,
●● Tüm hatların yenilenmesinin tamamlanması,
●● Demiryolu taşımacılık payının; yolcuda %10 ve yükte %15’e çıkarılması,
●● Serbestleşen demiryolu sektörünün ulaştırma faaliyetlerinin adil ve sürdürülebilir bir rekabet ortamında yapılmasının sağlanması,
●● 6.000 km ilave hızlı demiryolu yaparak demiryolu ağımızın 31.000 km’ye çıkartılması,
●● Demiryolu ağının diğer ulaştırma sistemleri ile entegrasyonunu sağlayacak şekilde akıllı ulaşım altyapıları ve sistemlerinin geliştirilmesi,
●● Boğazlar ve Körfez Geçişlerinde demiryolu hat ve bağlantılarının tamamlanarak Asya-Avrupa-Afrika kıtaları arasında önemli bir demiryolu koridoru haline gelinmesi,
●● Demiryolu yük taşımacılığında %20’ye, yolcu taşımacılığında ise %15’e ulaşılması, hedeflenmektedir.
10. Kalkınma Planında yer alan demiryolu sektör hedefleri şu şekildedir
Ulaştırma planlamasında koridor yaklaşımına geçilmesi esastır. Yük taşımacılığında, kombine taşımacılık uygulamaları geliştirilecektir. Hızlı tren ağı, Ankara merkez olmak üzere ;
●● İstanbul-Ankara-Sivas,
●●Ankara-Afyonkarahisar-İzmir,
●●Ankara-Konya,
●● İstanbul-Eskişehir-Antalya koridorlarından
oluşmaktadır.
Trafik yoğunluğuna bağlı olarak belirlenen öncelik sırasına göre mevcut tek hatlı demiryolları
çift hatlı hale getirilecektir.
Şebekenin ihtiyaç duyduğu sinyalizasyon ve elektrifikasyon yatırımları hızlandırılacaktır. Avrupa ile kesintisiz ve uyumlu demiryolu ulaşımının sağlanmasına yönelik teknik ve idari karşılıklı işletilebilirlik düzenlemelerine uyum sağlanacaktır.
Limanların demiryolu ve karayolu bağlantıları tamamlanacaktır. Demiryollarında yapımı ve proje hazırlama çalışmaları devam eden 12 adet lojistik merkez (9 adet lojistik merkez hizmete açıktır) tamamlanacaktır.
Türkiye’de ilk defa bir lojistik master planı hazırlanmaktadır. Bütüncül bir lojistik mevzuatı hazırlanarak yürürlüğe konulacaktır. Kalkınma Planındaki hedeflere yönelik çalışmalar tüm hızıyla devam etmektedir
İlk yorum yapan olun