Tarihte Bugün : Galatasaray Lisesi, İstanbul’da Açıldı

1 Eylül, Miladi takvime göre yılın 244. (artık yıllarda 245.) günüdür. Yıl sonuna kadar kalan gün sayısı 121.

Demiryolu

• 1 Eylül 1940 Diyarbakır-Bismil hattı (47 km) açıldı.
• 1 Eylül 1900 Hicaz Demiryolu inşaatı Şam’da yapılan resmi törenle fiilen başladı. Hat, Hicaz Demiryolu’nun tamamlanan ilk bölümü olma özelliği taşıyordu.
• 1 Eylül 1902 Der’a-Zerka (79 km) hattı bitirildi.
• 1 Eylül 1903 Şam-Der’a hattı açıldı.
• 1 Eylül 1904’de Hicaz demiryolu 460. km. bulunan Maan’a ulaştı. Bu münasebetle resmi açılış töreni yapıldı.
• 1 Eylül 1906 Maan-Tebük (233 km) Hattı açıldı.
• 1 Eylül 1907 Tebülk-el-Ula (288 km) bölümleri tamamlandı. El-Ula gayri müslimlerin ayak basması dinen yasaklanmış olan kutsal toprakların başlangıcı idi. El Ula-Medine hattı (323 km.) tamamen Müslü-man mühendis, müteahhit, teknisyen ve askerlerce inşa edildi.
• 1 Eylül 1908 Hicaz Demiryolu tamamıyla işletmeye açıldı. Toplam 1.464 km. olan Hicaz Demiryolu’nun maliyeti 3. 066.167 lirayı buldu. Develerle 40 gün süren Şam-Medine güzergâhı trenle 72 saate indi.
• 1 Eylül 1919 Osmanlı askerlerince hazırlanan raporda; İtilaf Devletleri’nin Türk demiryollarına el koyması ve yapılan uygulamaların mütareke hükümlerine ve uluslararası hukuk kaidelerine ters düştüğünden bunun kabul edilemeyeceği İngiliz ve Fransız komiserliğine bildirildi.
• 1 Eylül 1940 Diyarbakır-Bismil hattı (47 km) açıldı.
• 1 Eylül 2008 Hicaz Demiryolu’nun 100 kuruluş yıldönümü etkinliklerinin açılış töreni Haydarpaşa Garı’nda yapıldı.
• 1 Eylül 2008 Demiryolları’nın 152. Kuruluş yıldönümünde Ankara Gar’da Hicaz demiryolları Fotoğraf Sergisi açıldı.

Olaylar 

• 1846 – Sultanahmet’te, Darülfünun binasının temeli atıldı.
• 1868 – Galatasaray Lisesi, İstanbul’da açıldı.
• 1900 – İstanbul’da Sultan II. Abdülhamid’in 25. saltanat yılı büyük bir törenle kutlandı. Törene bütün yabancı devletlerin temsilcileri katıldı.
• 1910 – Corinthians, Brezilya futbol kulübü kuruldu.
• 1920 – Fransızlar, başkenti Beyrut olan Lübnan devletini kurdu.
• 1922 – Türk Kurtuluş Savaşı: Mustafa Kemal Paşa, Dumlupınar Meydan Muharebesi’nin kazanılması üzerine emrini verdi: Ordular! İlk Hedefiniz Akdeniz’dir. İleri! Aynı gün Türk ordusu, Yunan işgali altındaki Uşak’a girdi.
• 1923 – Japonya’nın Tokyo ve Yokohama kentlerinde deprem: 300 bin kişi öldü.
• 1924 – Ankara Devlet Konservatuvarı’nın temelini oluşturan “Musiki Muallim Mektebi” Ankara’da açıldı.
• 1925 – I. Tıp Kongresi Ankara’da toplandı.
• 1927 – Türkiye’de medeni nikâh zorunlu hâle getirildi.
• 1928 – Arnavutluk’ta Ahmet Zogoğlu, “I. Zog” unvanıyla kral ilân edildi.
• 1933 – Denizyolları İşletmesi, devlet tekeline alındı.
• 1939 – Almanya’nın Polonya’ya saldırması üzerine, II. Dünya Savaşı başladı.
• 1939 – Japonya, Kuzey Çin’de Moğol Özerk Hükûmeti (Mengjiang) adında bir kukla devlet kurdu.
• 1946 – Türkiye Emlak Kredi Bankası Kuruluş Kanunu kabul edildi.
• 1947 – TBMM, Amerikan yardım anlaşmasını oy birliği ile kabul etti.
• 1953 – Anıtkabir’in açılışı yapıldı ve Mustafa Kemal Atatürk’ün naaşı koyuldu.
• 1967 – Türkiye’deki Kıbrıslı mücahitler ve öğrenciler, Hükûmeti protesto etti. İçişleri Bakanı Faruk Sükan, protestocuların sınır dışı edilebileceğini açıkladı.
• 1969 – Muammer Kaddafi, Libya’da askeri bir darbeyle Kral I. İdris’i devirdi.
• 1974 – Muratağa, Sandallar ve Atlılar Katliamı: Mağusa’ya bağlı Muratağa ve Sandallar köylerinden 88 Türk’ün, öldürülüp yakılarak çukura gömüldükleri anlaşıldı.
• 1974 – Nikaragua’da General Somoza, Devlet Başkanlığı’na atandı.
• 1976 – Millî yüzücü Erdal Acet, Manş Denizi’ni 9 saat 2 dakikada geçerek Dünya rekoru kırdı ve bu mesafedeki en iyi 10 derece sıralamasına girdi.
• 1979 – ABD’nin Pioneer 11 adlı uzay aracı, Satürn’ü ziyaret eden ilk uzay aracı oldu.
• 1980 – Türkiye’nin çeşitli yerlerinde, aralarında CHP Zile İlçe Başkanı’nın da bulunduğu 19 kişi öldürüldü.
• 1985 – Amerikalı deniz bilimci Robert Ballard ve ekibi, RMS Titanic’in enkazını Atlas Okyanusu’nun 4000 metre derinliğinde iki parça halinde buldu.
• 1985 – CNN International kanalı kuruldu.
• 1991 – Özbekistan bağımsızlığını ilan etti.
• 1993 – Savaş Karşıtları Derneği kuruldu.
• 2000 – Citroën C5’in lansmanı yapıldı.
• 2002 – Güney Kore’de, son 40 yılda meydana gelen en şiddetli kasırgada, iki günde ölenlerin sayısı yaklaşık 200’ü buldu.
• 2004 – Kuzey Osetya’da okul baskını eylemi: Beslan kasabası’nda büyük bir rehine olayı gerçekleştirildi. Radikal İslamcı grupların, Kuzey Osetya’nın Beslan kasabasındaki bir okula baskın yapmasıyla başlayan olaylarda 1200 kişi rehin alındı, Rus askerlerinin mücahitleri aratmayan tutumuyla beraber 700 kişi yaralandı ve 344 kişi Rus askerler tarafından katledildi. Eylemin organizatörleri, Aslan Mashadov ve Şamil Basayev olmasının yanı sıra masrafların da El-Kaide tarafından üstlendiği belirlendi.
• 2006 – İran’da bir yolcu uçağının ülkenin kuzey doğusundaki Meşhed kenti hava alanına inişi sırasında alev alması sonucu en az 29 kişi öldü.

Doğumlar 

• 1145 – İbni Cübeyr, Ortaçağ Endülüs asıllı şair ve yazar (ö. 1217)
• 1651 – Natalya Kirillovna Narışkina, Rus Çariçesi (ö. 1694)
• 1653 – Johann Pachelbel, Alman barok müzik bestecisi (ö. 1706)
• 1787 – Jan Bake, Hollandalı dil bilimci (ö. 1864)
• 1854 – Engelbert Humperdinck, Alman besteci (geç romantik akımın temsilcisi) (ö. 1921)
• 1855 – Innokentiy Annensky, Rus şair (ö. 1909)
• 1873 – İvan Kliun, Rus ressam (ö. 1943)
• 1874 – Talat Paşa, Osmanlı devlet adamı, Osmanlı Hürriyet Cemiyeti kurucu lideri ve İttihat ve Terakki kurucularından (ö. 1921)
• 1875 – Edgar Rice Burroughs, Amerikalı yazar (ö. 1950)
• 1877 – Francis William Aston, Britanyalı kimyager, fizikçi ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 1945)
• 1878 – J.F.C. Fuller, İngiliz asker, tarihçi ve strateji uzmanı (ö. 1966)
• 1886 – Othmar Schoeck, İsviçreli bir besteci (ö. 1957)
• 1900 – Pedro Cea, Uruguaylı futbolcu (ö. 1970)
• 1906 – Arthur Rowe, İngiliz eski millî futbolcu ve teknik direktör (ö. 1993)
• 1920 – Richard Farnsworth, Amerikalı oyuncu ve dublör (ö. 2000)
• 1922 – Yvonne De Carlo, Kanadalı-Amerikalı oyuncu, şarkıcı ve dansçı (ö. 2007)
• 1923 – Rocky Marciano, İtalyan kökenli Amerikalı boksör (ö. 1969)
• 1924 – Ali Dündar, Türk öğretmen ve yazar (ö. 2020)
• 1925 – Arvonne Fraser, Amerikalı kadın hakları aktivisti, eğitimci, siyasetçi ve yazardır (ö. 2018)
• 1925 – Roy Glauber, Amerikalı kuramsal fizikçi (ö. 2018)
• 1928 – Sabri Yirmibeşoğlu, Türk asker (ö. 2016)
• 1928 – Şemsettin Ünlü, Türk şair, roman yazarı ve çevirmen
• 1930 – Turgut Özakman, Türk yazar (ö. 2013)
• 1933 – Conway Twitty, Amerikalı şarkcıdır (ö. 1993)
• 1935 – Mel Lopez, Filipinli bürokrat ve siyasetçi (ö. 2017)
• 1936 – Özdemir İnce, Türk şair
• 1938 – Alan Dershowitz, Amerikalı avukat
• 1939 – Lily Tomlin, Amerikalı sinema, dizi ve tiyatro oyuncusu, komedyen, senarist ve yazar
• 1940 – Yaşar Büyükanıt, Türk asker ve TSK’nın 25. Genelkurmay Başkanı (ö. 2019)
• 1941 – Graeme Langlands, Eski Avustralyalı profesyonel ragbi ligi oyuncusudur (ö. 2018)
• 1942 – Sadettin Ökten, Türk yazar ve emekli öğretim üyesi
• 1945 – Mustafa Balel, Türk yazar ve çevirmen
• 1946 – Barry Gibb, İngiliz şarkıcı, söz yazarı ve yapımcı
• 1949 – Fidel Castro Díaz-Balart, Kübalı nükleer fizikçi ve devlet görevlisi (ö. 2018)
• 1950 – Mihail Fradkov, Rus politikacı
• 1952 – Michael Massee, Amerikalı oyuncudur (ö. 2016)
• 1953 – Ahmet Şah Mesut, Tacik asıllı Afgan asker ve siyasetçi (ö. 2001)
• 1955 – Olcay Tiryaki, Türk iç hastalıkları uzmanı ve akademisyen (ö. 2008)
• 1957 – Gloria Estefan, Kübalı şarkıcı
• 1957 – Müge Oruçkaptan, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
• 1961 – Bam Bam Bigelow, Amerikalı güreşçi (ö. 2007)
• 1962 – Tony Cascarino, İrlandalı millî futbolcudur
• 1962 – Ruud Gullit, Surinam asıllı Hollandalı futbolcu ve antrenör
• 1963 – Semih Yuvakuran, Türk futbolcu
• 1965 – Craig McLachlan, Avustralyalı aktör, müzisyen ve şarkıcı
• 1965 – Muharrem Usta, Türk tıp doktoru, iş adamı ve spor yöneticisi
• 1966 – Ken Levine, Amerikalı bir oyun geliştiricisidir
• 1968 – Muhammmed Atta, 11 Eylül saldırılarında Manhattan’daki Dünya Ticaret Merkezi’ne uçakla intihar saldırısından sorumlu Mısırlı el-Kaide üyesi (ö. 2001)
• 1967 – Kadir Çöpdemir, Türk dizi oyuncusu, radyocu ve TV yapımcısı
• 1967 – Sinan Oğan, Türk stratejik araştırmacı ve siyasetçi
• 1969 – Henning Berg, Norveçli millî futbolcu ve teknik direktör
• 1971 – Hakan Şükür, Türk futbolcu ve siyasetçi
• 1973 – Ayşe Önder, Türk besteci
• 1974 – Yutaka Yamamoto, Japon anime yönetmeni
• 1975 – R. Kan Albay, Flaman film yönetmeni ve aktör
• 1975 – Scott Speedman, İngiltere doğumlu Kanadalı oyuncu
• 1976 – Jada Fire, Afrika asıllı Amerikan porno yıldızı
• 1977 – David Albelda, İspanyol futbol ortasaha oyuncusudur
• 1977 – Simona Rinieri, İtalyan voleybolcu
• 1978 – Max Vieri, Avustralyalı millî futbolcudur
• 1980 – Tutku Açık, Türk basketbolcu
• 1980 – Sammy Adjei, Ganalı millî futbolcudur
• 1981 – Alper Çağlar, Türk yönetmen
• 1982 – Jeffrey Buttle, Kanadalı buz patenci
• 1983 – Deniz Evin, Türk oyuncu
• 1983 – José Antonio Reyes, İspanyol futbolcu (ö. 2019)
• 1983 – Gökhan Türkmen, Türk pop sanatçısı
• 1983 – Marcelo Carrusca, Arjantinli futbolcu
• 1984 – Ludwig Göransson, İsveçli besteci, orkestra şefi ve plak yapımcısı
• 1984 – László Köteles, Macar futbolcudur
• 1986 – Gael Monfils, Fransız erkek profesyonel tenis oyuncusu
• 1986 – Stella Mwangi, Kenya asıllı Norveçli şarkıcı
• 1989 – Cindi Çelik, Türk Muay Thai ve kick boks sporcusu
• 1989 – Tom Kaulitz, Alman müzisyen ve Tokio Hotel’in gitaristi
• 1989 – Jefferson Montero, Ekvadorlu millî futbolcudur
• 1989 – Daniel Sturridge, İngiliz futbolcu
• 1991 – Irina Antonenko, Rus manken ve oyuncu
• 1992 – Cristiano Biraghi, İtalyan futbolcudur
• 1992 – Kirani James, Grenadalı kısa mesafeci
• 1992 – Teaonui Tehau, Tahiti’li futbolcu
• 1993 – Jan Kliment, Çek futbolcu
• 1993 – Mario Lemina, Gabonlu millî futbolcudur
• 1994 – Carlos Sainz Jr., İspanyol Formula 1 pilotu
• 1995 – Muhammet Akyıldız, Türk futbolcu
• 1996 – Zendaya, Amerikalı aktris, şarkıcı ve dansçı
• 1997 – Hande Baladın, Türk millî voleybolcu
• 1997 – Jeon Jungkook, Güney Koreli şarkıcı

Ölümler 

• 1159 – IV. Adrian, Katolik Kilisesi’nin 169. Papası (tarihteki tek İngiliz asıllı papa) (d. 1100)
• 1256 – Kujō Yoritsune, Kamakura şogunluğunun dördüncü şogunudur (d. 1218)
• 1557 – Jacques Cartier, Fransız denizci ve kâşif (d. 1491)
• 1648 – Marin Mersenne, Fransız teolog, filozof, matematikçi ve akustiğin babası olarak anılan müzik teorisyeni ve rahip (d. 1588)
• 1715 – XIV. Louis, Fransa Kralı (d. 1638)
• 1838 – William Clark, Amerikalı kaşif, Kızılderili ajanı ve teğmen (d. 1770)
• 1915 – Inoue Kaoru, Japon siyasetçi (d. 1836)
• 1924 – Zeynelabidin Tağıyev, Azeri iş adamı ve hayırsever (d. 1821)
• 1961 – Eero Saarinen, Fin kökenli Amerikalı mimar (d. 1910)
• 1967 – Ilse Koch, Alman (Nazi) savaş suçlusu (d. 1906)
• 1970 – François Mauriac, Fransız yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1885)
• 1981 – Albert Speer, Alman mimar ve Nazi Almanyası’nın II. Dünya Savaşı boyunca Silahlanma Bakanı (d. 1905)
• 1982 – Władysław Gomułka, Polonyalı komünist lider (d. 1905)
• 1987 – Mehmet Aslan, Türk oyuncu, senarist ve yönetmen (d. 1931)
• 1988 – Luis Alvarez, Amerikalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1911)
• 1989 – Kazimierz Deyna, Polonyalı futbolcudur (d. 1947)
• 1997 – Zoltán Czibor, Macar futbolcudur (d. 1929)
• 1998 – Cary Middlecoff, Amerikalı golfçü (d. 1921)
• 1998 – Osman Fahir Seden, Türk yönetmen (d. 1922)
• 1999 – Tarık Gürcan, Türk seslendirme sanatçısı ve İstanbul Radyosu’nun ilk spikerlerinden (d. 1928)
• 2003 – Hilmi Topaloğlu, Türk müzik yapımcısı (d. 1952)
• 2004 – Mehmet Köstepen, Türk siyasetçi (d. 1947)
• 2009 – Nevit Kodallı, Türk besteci, kompozitör ve müzik eğitmeni (d. 1925)
• 2012 – Sean Bergin, Güney Afrika asıllı Hollandalı müzisyen (d. 1948)
• 2013 – Pál Csernai, Macar futbolcu ve teknik direktör (d. 1932)
• 2013 – Ignacio Eizaguirre, İspanyol futbol kalecisi (d. 1920)
• 2013 – Ole Ernst, Danimarkalı aktör (d. 1940)
• 2013 – Tommy Morrison, 1988’den 1996’ya kadar mücadele eden Amerikalı profesyonel bir boksördü (d. 1969)
• 2014 – Tiraje Dikmen, Türk ressam (d. 1925)
• 2014 – Jimi Jamison, Amerikalı rock şarkcısı ve besteci (d. 1951)
• 2014 – Gottfried John, Alman oyuncu ve komedyen (d. 1942)
• 2015 – Dean Jones, Amerikalı oyuncudur (d. 1931)
• 2016 – Kacey Jones, Amerikalı country müzisyeni, söz yazarı, besteci ve müzik yapımcısı (d. 1950)
• 2016 – Jon Polito, Amerikalı oyuncu ve seslendirme sanatçısı (d. 1950)
• 2017 – Armando Aste, İtalyan dağcı (d. 1926)
• 2017 – Shelley Berman, Amerikalı komedyen, oyuncu, radyo sanatçısı, seslendirme sanatçısı, yazar, senarist, eğitimci ve şair (d. 1925)
• 2017 – Vladimír Brabec, Çek oyuncu (d. 1934)
• 2017 – Charles Gordon-Lennox, 1935 ve 1989 yılları arasında İngiliz üst düzey Devlet Görevlisidir (d. 1929)
• 2017 – Elizabeth Kemp, Amerikalı kadın oyuncu ve oyunculuk eğitmenidir (d. 1951)
• 2017 – Paul Moreno, El Paso, Teksas Bölgesinden Amerikalı bürokrat, yöneticidir (d. 1931)
• 2017 – Emin Özdemir, Türk akademisyen, dil bilimci ve edebiyat araştırmacısı (d. 1931)
• 2018 – Carl Duering, Alman-İngiliz oyuncu (d. 1923)
• 2018 – Aram Gülyüz, Türk yönetmen, yapımcı ve senarist (d. 1931)
• 2018 – Irving Petlin, Amerikalı sanatçı ve ressamdır (d. 1934)
• 2018 – Margit Sandemo, Norveçli kadın yazar ve romancıdır (d. 1924)
• 2018 – Randy Weston, Amerikalı siyahi caz piyanisti ve bestecidir (d. 1926)
• 2018 – İhsan Yarşater, İranlı dilbilimci, tarihçi ve yazardır (d. 1920)
• 2019 – George Abe, Japon manga sanatçısı, senarist ve oyuncu (d. 1937)
• 2019 – Kenneth Baugh, Jamaikalı siyasetçi (d. 1941)
• 2019 – Adiss Harmandian, Lübnanlı pop müzik şarkıcısı (d. 1945)
• 2019 – Jukka Virtanen, Finlandiyalı sunucu, komedyen, oyuncu, yazar ve yönetmen (d. 1933)
• 2020 – Nada Birko, Yugoslav kayaklı koşucu (d. 1931)
• 2020 – Melanie Wade Goodwin, Amerikalı kadın siyasetçi (d. 1970)
• 2020 – Sheila Ingram, Amerikalı atlet (d. 1957)
• 2020 – Boris Klyuyev, Sovyet-Rus aktör ve tiyatro eğitimcisi (d. 1944)
• 2020 – Vladislav Krapivin, Rus çocuk kitabı yazarı ve gazeteci (d. 1938)