Tarihte Bugün: Adolf Hitler, Almanya’nın Führer’i Haline Geldi

2 Ağustos, Miladi takvime göre yılın 214. (artık yıllarda 215.) günüdür. Yıl sonuna kadar kalan gün sayısı 151.

Demiryolu

• 2 Ağustos 1914 Genel seferberlik ilan edilmiş ve akabinde Askeri Demiryollar Umum Müdürlüğü, Fransız ve İngiliz şirketlere ait demiryollarına el koydu. Alman ve Avusturya uyruklu şirketler devam etti. Hicaz Demiryolları da askeri idare altına alındı. Savaş döneminde demiryolu sivil ulaşıma kapandı ve hac seferleri yapılamadı.
• 2 Ağustos 1944 Irak ve İran sınırına kadar demiryolu inşaatı için 20 milyon kredi verilmesine ilişkin 4643 sayılı kanun çıktı.
• 2 Ağustos 1991 Çamlık Buharlı Lokomotif Müzesi açıldı.

Olaylar

• MÖ 216 – Cannae Muharebesi: Romalılar’ın Anibal karşısında bozguna uğraması.
• 1492 – İspanya’da, Musevilere dinlerini değiştirmeleri, aksi takdirde ülkeden ayrılmaları için verilen sürenin sona ermesinin ardından, İspanya Musevilerinin çoğu, Kemal Reis’in kadırgalarıyla İstanbul’a geldi ve Osmanlı Devleti’nce hoşgörüyle karşılandı.
• 1875 – Dünyanın ilk buz pateni pisti, Londra’da açıldı.
• 1914 – Osmanlı ile Alman İmparatorluğu arasında gizli bir iş birliği anlaşması imzalandı, Osmanlı’da seferberlik ilan edildi.
• 1919 – Millî Mücadele aleyhine yazılar yazan Ali Kemal tarafından çıkarılan Peyam adlı gazete yayın hayatına başladı. (Peyam, daha sonra Sabah gazetesi ile birleşerek Peyam-ı Sabah adıyla yayımlandı.
• 1926 – Bozkurt gemisi ile Fransız Lotus gemisi Ege Denizi açıklarında çarpıştı; Bozkurt gemisi battı, 8 kişi öldü. Kaza sonrasında, “Bozkurt-Lotus davası” olarak başlayan süreç, Uluslararası Adalet Divanı’nda Türk tezinin kabulüyle, “Lotus prensibi” olarak literatüre geçti ve tüm ülkeler için kural hâline getirildi.
• 1934 – Adolf Hitler, Almanya’nın Führer’i haline geldi. Totaliter rejim süreci başladı.
• 1939 – Adalet Bakanlığı, halk önünde idam yapılmayacağına dair bir genelge yayımladı.
• 1945 – Postdam Konferansı sona erdi. II. Dünya Savaşı sonrası Avrupa’sına yön vermek için Potsdam’da bir araya gelen ABD Başkanı Harry Truman, İngiltere Başbakanı Winston Churchill ve Sovyetler Birliği Devlet Başkanı Joseph Stalin görüşmelerini tamamladılar. Konferans’ta alınan karar gereğince Almanya; Amerikan, İngiliz, Fransız ve Sovyet komutanlarınca yönetilecek dört ayrı işgal bölgesine ayrıldı.
• 1950 – Konya Gazeteciler Cemiyeti kuruldu.
• 1955 – Zonguldak’ta sel: 3 ölü, 560 ev ve dükkân sular altında.
• 1958 – Cumhuriyet tarihinin en yüksek orandaki devalüasyonu yapılarak, 1 Dolar 2.80 liradan 9 liraya çıkarıldı. Devalüasyon oranının yüzde 221’i bulduğu açıklandı.
• 1967 – Trabzonspor Kulübü kuruldu.
• 1980 – İtalya’da Bologna Tren İstasyonu’nda bomba patladı; 84 kişi öldü. Eylemi, sağcı Devrim Birlikleri örgütü üstlendi.
• 1987 – Türkiye’de kan kanserli bir hastaya, ilk kez kemik iliği nakli yapıldı.
• 1990 – Saddam Hüseyin önderliğindeki Irak, Kuveyt’i işgal etti. Kuveyt Emiri Cabir el-Ahmed el-Sabah, Suudi Arabistan’a kaçtı.
• 1991 – Şili ve Arjantin bir yüzyıldan fazla bir zamandır aralarında süren sınır anlaşmazlıklarına bir anlaşma imzalayarak son verdi.
• 1997 – Muhammed Hatemi, İran’nin yeni Başkanı oldu
• 2001 – Soykırım suçlusu Sırp general Radislav Krstić, 1995 Temmuz’unda Srebrenica’da (Bosna-Hersek) binlerce Müslümanı katlettiğinden dolayı, Lahey’deki Savaş Suçları Mahkemesi tarafından 46 yıl hapse mahkûm edildi.
• 2005 – Fransız Sağlık Bakanı Xavier Bertrand, Paris’teki Saint-Vincent-de-Paul hastanesi morgunda saklanılan, doğduktan sonra kısa sürede ölmüş veya ölü doğmuş olduğu belirtilen 351 çocuk cesedinin keşfedilmesi üzerine, bu konuda soruşturma açılmasını istedi.

Doğumlar

• 1612 – Saskia van Uylenburgh, Hollandalı ressam Rembrandt van Rijn’in eşi (ö. 1642)
• 1696 – I. Mahmut, Osmanlı’nın 24. Padişahı (ö. 1754)
• 1834 – Frederic Auguste Bartholdi, Fransız heykeltıraş (ö. 1904)
• 1867 – Ali Ekrem Bolayır, Türk şair (d. 1937)
• 1868 – I. Konstantin, Yunanistan Kralı (ö. 1923)
• 1882 – George Sargent, İngiliz golfçü (ö. 1962)
• 1897 – Philippe Soupault, Fransız yazar ve şair (ö. 1990)
• 1923 – Şimon Peres, İsrailli siyasetçi ve İsrail’in 9. Cumhurbaşkanı (ö. 2016)
• 1924 – James Baldwin, Afrikalı-Amerikalı yazar (ö. 1987)
• 1925 – John Dexter, İngiliz tiyatro, film ve opera yönetmeni (ö. 1990)
• 1932 – Peter O’Toole, İrlandalı oyuncu (ö. 2013)
• 1934 – Valeri Bıkovski, Sovyet kozmonot (ö. 2019)
• 1935 – Ion Ungureanu, Moldovalı oyuncu ve siyasetçi (ö. 2017)
• 1938 – Sırrı Elitaş, Türk sinema oyuncusu, senaryo yazarı ve yönetmen (ö. 2015)
• 1939 – Wes Craven, Amerikalı film yönetmeni, yapımcı ve senarist (ö. 2015)
• 1939 – Ursula Karusseit, Alman oyuncu (ö. 2019)
• 1941 – Jules A. Hoffmann, Lüksemburg doğumlu Fransız biyolog
• 1942 – Isabel Allende, Şilili yazar
• 1942 – Leo Beenhakker, Hollandalı teknik direktör
• 1945 – Joanna Cassidy, Amerikalı kadın oyuncu
• 1951 – Joe Lynn Turner, Amerikalı müzisyen
• 1952 – Ahmet Uğurlu, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu
• 1952 – Alain Giresse, Fransız futbolcu ve teknik direktör
• 1952 – Osman İşmen, Türk orkestra şefi, besteci ve aranjör
• 1955 – Fahreddin Manafov, Azeri oyuncu
• 1957 – Muharrem Yılmaz, Türk iş adamı ve TÜSİAD’ın 15. Başkanı
• 1960 – Emine Beder, Türk yemek yazarı
• 1963 – Uğur Tütüneker, Türk teknik direktör ve eski millî futbolcu
• 1964 – Mary-Louise Parker, Amerikalı aktris
• 1968 – Stefan Effenberg, Alman eski futbolcudur
• 1969 – Cedric Ceballos, Amerikalı eski profesyonel basketbol oyuncusu
• 1969 – Fernando Couto, Portekizli eski millî futbolcu
• 1970 – Kevin Smith, Amerikalı yönetmen ve oyuncu
• 1972 – Muhammed Abdülaziz ed-Da’ayya’, Suudi eski millî futbolcu
• 1974 – Barış Yarkadaş, Türk gazeteci, siyasetçi ve yazar
• 1975 – Mineiro, Brezilyalı futbolcu
• 1976 – Sam Worthington, Avustralyalı sinema oyuncusu
• 1977 – Edward Furlong, Amerikalı sinema oyuncusu
• 1978 – Goran Gavrančić, Sırp futbolcu
• 1978 – Deividas Šemberas, Litvan eski futbolcu
• 1979 – Evrim Alasya, Türk oyuncu
• 1982 – Hélder Postiga, Portekizli eski futbolcu
• 1983 – Michel Bastos, Brezilyalı millî futbolcu
• 1984 – Giampaolo Pazzini, İtalyan millî futbolcu
• 1987 – Yura Movsisyan, Ermeni futbolcu
• 1989 – Nacer Chadli, Fas asıllı Belçikalı millî futbolcudur
• 1992 – Charli XCX, İngiliz şarkıcı ve söz yazarı
• 1994 – Jang Jung-Won, Güney Koreli futbolcu
• 1995 – Kristaps Porziņģis, Letonyalı profesyonel basketbolcu
• 1999 – Mark Lee, Kanadalı rapçi

Ölümler

• 257 – I. Stephenus, 12 Mayıs 254’ten 257 yılında ölene kadar papalık yapmıştır
• 924 – Ælfweard, Yaşlı Edward’ın ikinci eşi Ælfflæd’dan olma en büyük oğlu (d. 902)
• 1100 – William Rufus, İngiltere Kralı (d. 1056)
• 1277 – Muineddin Süleyman, Anadolu Selçuklu dönemi devlet adamı (d. ?)
• 1445 – Oswald von Wolkenstein, Alman şair, besteci ve diplomat (d. 1376)
• 1512 – Alessandro Achillini, İtalyan doktor, anatomist ve özellikle skolastik filozof Ockhamlı William’dan etkilenen filozof (d. 1463)
• 1589 – III. Henri, Fransa Kralı (d. 1551)
• 1667 – Francesco Borromini, İtalyan asıllı İsviçreli mimar (d. 1599)
• 1788 – Thomas Gainsborough, İngiliz ressamdır (d. 1727)
• 1799 – Jacques-Étienne Montgolfier, Fransız mucit ve sıcak hava balonu ile uçuşu gerçekleştiren (d. 1745)
• 1815 – Guillaume Marie Anne Brune, Fransız mareşal ve siyaset adamı (d. 1763)
• 1823 – Lazare Carnot, Fransız asker ve devlet adamı (d. 1753)
• 1849 – Kavalalı Mehmet Ali Paşa, Mısır Valisi ve Mısır ve Sudan’ın ilk Hidivi (d. 1769)
• 1859 – Horace Mann, Amerikalı bir eğitim reformcusu (d. 1796)
• 1873 – Robert Curzon, Britanyalı diplomat ve gezgin (d. 1810)
• 1876 – Wild Bill Hickok, Amerikalı silahşor, izci ve kanun adamı (d. 1837)
• 1919 – Tibor Szamuely, Macar komünist politikacı (d. 1890)
• 1921 – Enrico Caruso, İtalyan tenor (d. 1873)
• 1922 – Alexander Graham Bell, Amerikalı mucit ve telefonu icat eden (d. 1847)
• 1923 – Warren G. Harding, ABD’nin 29. Başkanı (d. 1865)
• 1930 – Ahmet Fehim, Türk yönetmen, tiyatro ve sinema sanatçısı (d. 1856)
• 1934 – Paul von Hindenburg, Alman mareşal ve politikacı (d. 1847)
• 1945 – Pietro Mascagni, İtalyan besteci (d. 1863)
• 1973 – Jean-Pierre Melville, Fransız film yönetmeni (d. 1917)
• 1973 – Walter Rudolf Hess, İsviçreli fizyolog ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (d. 1881)
• 1976 – Fritz Lang, Avusturyalı yönetmen, senaryo yazarı ve film yapımcısı (d. 1890)
• 1979 – Víctor Raúl Haya de la Torre, Perulu politikacı (d. 1895)
• 1988 – Raymond Carver, Amerikalı kısa öykü yazarı ve şair (d. 1938)
• 1996 – Michel Debré, Fransız devlet adamı (d. 1912)
• 1996 – Obdulio Varela, Uruguaylı futbolcu ve teknik direktör (d. 1917)
• 1997 – William S. Burroughs, Amerikalı roman ve deneme yazarı (d. 1914)
• 1997 – Fela Kuti, Nijeryalı müzisyen, albüm yapımcısı ve insan hakları savunucusu (d. 1938)
• 2000 – Boran Kaya, Türk şovmen ve sunucu (d. 1965)
• 2008 – Osman Yağmurdereli, Türk yapımcı ve siyasetçi (d. 1953)
• 2014 – Kemal Bingöllü, Avukat, 68 kuşağı önderlerinden (d. 1939)
• 2014 – Barbara Prammer, Avusturyalı politikacı (d. 1954)
• 2015 – Giovanni Conso, İtalyan hukukçu ve siyasetçi (d. 1922)
• 2015 – Natalya Molçanova, Serbest tüpsüz dalışta rekor sahibi Rus yüzücü ve serbest dalışçı (d. 1962)
• 2016 – Terence Bayler, Yeni Zelandalı oyuncu (d. 1930)
• 2016 – David Huddleston, Amerikalı ünlü bir oyuncu (d. 1930)
• 2016 – Ahmed Zewail, Mısırlı bilim adamı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1946)
• 2017 – Wanda Chotomska, Polonyalı kadın çocuk öyküleri yazarı, senarist ve şair (d. 1929)
• 2017 – Robin Eady, İngiliz dermotoloji uzmanı olan profesör (d. 1940)
• 2017 – Daniel Licht, Amerikalı film müziği bestecisi ve müzisyen (d. 1957)
• 2017 – Peter Rösch, İsviçreli eski millî futbolcu (d. 1936)
• 2018 – Neil Argo, Amerikalı film müziği bestecisi (d. 1947)
• 2018 – Givi Çikvanaia, Gürcü-Sovyet sutopu oyuncusu (d. 1939)
• 2018 – Herbert King, Kolombiyalı oyuncu (d. 1963)
• 2018 – Winston Ntshona, Güney Afrikalı oyuncu ve oyun yazarı (d. 1941)
• 2018 – Viktor Tyumenev, Sovyet-Rus buz hokeyi oyuncusu (d. 1957)
• 2019 – Gunder Bengtsson, İsveçli teknik direktör (d. 1946)
• 2019 – Vahakn Dadrian, Eski sosyoloji profesörü (d. 1926)
• 2019 – Alexandra Strelchenko, Sovyet-Rus asıllı Ukraynalı aktris ve şarkıcı (d. 1937)
• 2020 – Grigor Areşyan, Amerikalı-Ermeni arkeolog, tarihçi, akademisyen ve siyasetçi (d. 1949)
• 2020 – Leon Fleisher, Amerikalı piyanist ve şef (d. 1928)
• 2020 – Leslie Randall, İngiliz aktör (d. 1924)
• 2020 – Tootie Robbins, Amerikan futbolu oyuncusu (d. 1958)
• 2020 – Anant Shet, Hint siyasetçi (d. 1961)
• 2020 – Jaksılık Üşkempirov, Kazak grekoromen güreşçi (d. 1951)
• 2020 – Kamal Rani Varun, Hint siyasetçi (d. 1958)
• 2021 – Lilia Aragón, Meksikalı aktris ve siyasetçi (d. 1938)

Tatiller ve özel günler

• Roman Soykırımı’nı Anma Günü