İstanbul’dan Ankara’ya 20 dakikada seyahat edebilmek mümkün olabilir mi? Ya da mesela İstanbul’dan Almanya’ya 1,5 saatte?
Tesla Motors ve SpaceX’in kurucusu, dahi işadamı Elon Musk gerçek anlamda çılgın bir insan. Uçuk fikirleriyle insanoğlunun ufkunu genişletiyor, yeni vizyonlar yaratıyor. Elon Musk’un çılgın projelerinden biri 2013 Mayıs ayında açıkladığı Hyperloop projesiydi.
UÇAKTAN HIZLI TREN
Yer altında ya da üstünde inşa edilecek bir tünel içinde ilerleyecek bir çeşit tren (kapsül) 1100 km/s’in üzerinde bir hıza çıkabilecek, belki ses hızını aşacak ve mesela sizi San Fransisco’dan Los Angeles’a 30 dk’da ulaştıracaktı (Aşağı yukarı 616 km). Elon Musk modern ulaştırmanın dört aşaması “gemiler”, “trenler”, “motorlu araçlar” ve “uçaklar”dan sonra, beşinci aşama olarak tanımladığı Hyperloop’un, en az uçak kadar hızlı, trenlerden ucuz, her hava şartında ilerleyebilen ve çevre dostu bir proje olduğunu belirtiyor.
Bu haberi ilk kez okuyan pek çok insan içinden “ne kadar saçma bir proje” ya da “mümkün değil” gibi düşünceler geçirmiştir. Ama pek çok zorluğa ve engele rağmen Elon Musk hayalini gerçekleştirmeye, belki de bir ulaştırma devrimine imza atmaya kararlı. Ama sadece o da değil. Elon Musk 2013’te fikrini dünyayla paylaştıktan sonra, iki start-up konuya yakın ilgi gösterip, üzerine kafa yormaya başlamışlar bile. Hyperloop Technologies ve Hyperloop Transportation Technologies adını taşıyan bu iki firma bir süredir Hyperloop sistemi üzerine çalışıyorlar.
Elon Musk’un uzay çalışmaları yapan firması SpaceX ise daha dün yeni bir duyuru yaptı ve genel merkezlerinin yer aldığı Hawthorne, California’da, 1 mil uzunluğunda bir deneme hattı inşa edeceklerini ve bu hatta Hyperloop projesi için testler yapılacağını duyurdu.
HYPERLOOP YARIŞMASI
Yine Hyperloop için açılan http://www.spacex.com/hyperloop sitesinde bir yarışma duyurusu yapıldı. Yarışmayla katılımcılar bu hat üzerinde yol alacak bir kapsül tasarlamaya teşvik ediliyor. 15 Eylül 2015’e kadar ön başvurular, 15 Aralık 2015’e kadarsa final projeler teslim edilebilecek. Haziran 2016’da ise kabul edilen proje(ler) gerçeğe dönüştürülecek ve ilk insansız Hyperloop kapsülü bu test hattında yolculuğa çıkacak.
Aşağıda yarışma duyurusu için yapılan videoyu izleyebilirsiniz. Ama bu arada 15 saniyelik videoda hızla geçen kapsülü yakalamanız gerekiyor.
Hyperloop’un gerçeğe dönüşmesi için pek çok zorluk var. Üretimi nasıl olacak, maliyeti kaça çıkacak, güvenlik üzerine çok detaylı çalışılması gerekiyor vs… Ama işte birisi hayal ediyor, diğerleri ona yol açıyor. Acaba Türkiye’den de bu yarışmaya katılacak birileri ya da bir firma çıkar mı? Ne dersiniz?
İlginç bir haber, ama çözülmesi gereken bir dizi TEKNİK problemlerin şu an çözümü henüz yok. Hatırlayalım; uluslar arası jargonda MagLev adı verilen manyetik alanda yüzen tekerleksiz kılavuzyollu sistemler günümüzde –uygulama sınırlı da olsa- gerçek ve faal. Ama sistemin patenti Dipl.-Phys. Hermen KEMPER tarafından 1947’de alınma. Ancak son 30-40 yılda yoğun AR-GE ile gerçekleştirilebildi ve hala daha çözüm bekleyen küçük sorunlar mevcut. Yani HYPERLOOP teoretik olarak yapılabilir, hatta test aşaması da olacaktır. Yeni bir fikir de hiç değil! 1980 ikinci yarısı -1990’ların başında SWISMETRO v.b.g. isimlerle anılan İsviçrelilerin, sonrası ADB ile okyanuslar altından eski kıta ve Asya kıtasını birbirine bağlama fikri, benzer projelerle çok tartışıldı. Ama pratik uygulama bu YüzYıl içerisinde ve güncel doğa bilimleri, mühendislik ve ekonomi kuramlarınca mümkün değil. ÇÜNKÜ:
(1) bu hızda seyahat ancak bir tüp-tünel içerisinde mümkündür. Fakat bu süper hızda aracın önündeki hava kütlesini tüpten çıkarmanız, arkadaki alçak basıncı da doldurmanız, yani önde ve arkada bir basınç dengesi sağlamanız gerek şart. Hava ile sürtünme kuvvetini de minimize etmeniz şart. SORU: NASIL?,
(2) sistemin mutlaka sürtünmesiz, yani MagLev sistemi gibi Kılavuz-Yollu olması gerek şart. SORU: Ama NASIL?
Çünkü bu hızda reaksiyon verebilecek Manyetik tekerlek ve bunun elektronik kontrol-kumanda sistemi henüz güncel teknik ve teknolojimiz ile mümkün değil, yani henüz yok!
(3) sistem hızı v>500km/saat üzeri için henüz EKONOMİK kuramlarına uygun, bir araç (geometrisi, yüzeyi…) güncel teknik ve teknolojide, doğa bilimleri kuramarı çerçevesinde henüz YOK!
Ama ilgi duyan ve kendini yeter etki, beceri ve yetkide gören kişi ve kuruluşların teker veya tercihen grup olarak katılması MUTLAK TAVSİYE ŞART. ÇÜNKÜ unutmayın Alman MagLev sisteminin 20 yıllık AR-GE safhasında yatırılan para 2,5 MİLYAR EUR. Yani yeter teşvik vs. musluğu akacaktır. Neden mi? Çünkü bu tip büyük Ar-Ge projeleri sayesinde, bir dizi SpinOf dediğimiz, yan teknolojiler, teknikler, ürünler, üretim sistemleri v.b.g. para getiren, ülkeyi ileri fırlatan know-how vs. çıkar da o yüzden.Ör: MagLev Ar-Ge si olmasaydı, güncel pulslu LASER tekniği ve teknolojisi de olamazdı!