Tarihte Bugün: Thomas Edison Elektrik Ampulunu Kamuya Tanıttı

31 Aralık, Miladi takvime göre yılın 365. (artık yıllarda 366.) ve son günüdür

Demiryolu

• 31 Aralık 1892 Anadolu Demiryolu Şirketi’nin ilk treni çiçekler ve bayraklarla Ankara’ya ulaştı.
• 31 Aralık 1928 1375 sayılı kanunla Deutshe Bank’ın elinde olan ancak Versailles Anlaşması ile mütte-fiklerce el konmuş olan Bağdat Demiryolları’nın Anadolu hattı olarak ayrılmış bulunan Konya-Yenice kısmı tahvilleri 74 yıl vadeyle 241.992.412 İsviçre Frangı karşılığında Deutsche Orient Bank’tan satın alındı.

Olaylar

• 1759 – İrlandalı girişimci Arthur Guinness, Dublin’de St. James Gate’deki boş bir bira fabrikasını 9000 yıllığına kiralayarak burayı dünyanın en büyük bira fabrikasına dönüştürme yolunda ilk adımı attı.
• 1808 – Fransız kimyacı Joseph Louis Gay-Lussac, sonradan kendi adıyla bilinecek olan gaz kanununu denklem haline getirdi.
• 1879 – Thomas Edison, elektrik ampulunu kamuya tanıttı.
• 1890 – New York’taki Ellis Adası, kapılarını ABD’ye gelmek isteyen tüm göçmenlere açtı.
• 1892 – Deutsche Bank’ın da katılımcısı olduğu grubun yaptığı demiryolu Ankara’ya ulaştı.
• 1921 – Mustafa Kemal, Çerkez Ethem güçlerinin dağıtılması için Batı Cephesi Komutanlığı’na talimat verdi.
• 1939 – İstanbul-Berlin arası düzenli uçak seferleri başladı.
• 1946 – ABD Başkanı Harry Truman, II. Dünya Savaşının bittiğini resmen açıkladı.
• 1960 – Demirköprü Barajı ve hidroelektrik santrali hizmete girdi.
• 1977 – Türkiye’de ilk kez gensoruyla hükûmet düşürüldü: 218 güvenoyuna karşılık, 228 güvensizlik oyuyla İkinci Milliyetçi Cephe (MC) iktidarı devrildi.
• 1979 – İspanya’da Katalonya Özerk Bölgesi kuruldu.
• 1985 – Pakistan’da 8,5 yıldan beri yürürlükte bulunan sıkıyönetim kaldırıldı.
• 1986 – Cumhurbaşkanı Kenan Evren’in yeni yıl mesajı: “Bazı aşırı tutucu çevrelerin iddia ettikleri gibi yılbaşı gecesi yalnız Hristiyan âleminin kutladığı bir gece değildir. Hristiyanların Christmas olarak kutladıkları 25 Aralık günü ile yılbaşı olarak kutlanan 31 Aralık’ı 1 Ocak’a bağlayan geceyi birbirine karıştırmamalıyız.”
• 1989 – Dünya Azerbaycanlılarının Dayanışma Günü
• 1990 – Microsoft tarafından Windows 3.0 piyasaya sürüldü.
• 1994 – Avusturya, Finlandiya ve İsveç, Avrupa Birliği’ne üye oldu. Birliğin üye sayısı 15 oldu.
• 1998 – Danıştay, Sincan’da düzenlenen Kudüs Gecesinin ardından İçişleri Bakanlığınca görevden alınan ve yargılama sonucunda 4 yıl 7 ay ağır hapis cezasına çarptırılan eski Sincan Belediye Başkanı Bekir Yıldız’ın Belediye Başkanlığını düşürdü.
• 1999 – Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin, ani bir kararla istifa etti ve görevini Başbakan Vladimir Putin’e devredeceğini söyledi.
• 2012 – Maya halkının hazırlamış olduğu Maya takviminin son günü.

Doğumlar

• 695 – Muhammed bin Kasım, Suriyeli general (ö. 715)
• 1096 – Âmir, Fâtımî halifesi (ö. 1130)
• 1378 – III. Callixtus, İspanyol din adamı ve Papa (ö. 1458)
• 1491 – Jacques Cartier, Fransız denizci ve kâşif (ö. 1557)
• 1514 – Andreas Vesalius, Flemenk anatomist (ö. 1564)
• 1668 – Herman Boerhaave, Hollandalı hümanist ve hekim (ö. 1738)
• 1720 – Charles Edward Stuart, İngiltere, İskoçya, Fransa ve İrlanda tahtlarının ikinci jakobit talibi (ö. 1788)
• 1738 – Charles Cornwallis, (I. Marki Cornwallis), İngiliz general (ö. 1805)
• 1741 – Parmalı Isabella Maria, gelecekte Kutsal Roma İmparatoru’nun eşi (ö. 1763)
• 1763 – Pierre-Charles Villeneuve, Fransız amiral (ö. 1806)
• 1805 – Marie d’Agoult, Alman yazar (ö. 1876)
• 1808 – Henry Fitz, Amerikalı bilim insanı ve iş adamı (ö. 1863)
• 1814 – Jules Simon, Fransız siyasetçi (ö. 1896)
• 1815 – George Meade, Amerikalı iç savaş generali (ö. 1872)
• 1820 – Helene Demuth, Karl Marx’ın kâhyası (ö. 1890)
• 1830 – İsmail Paşa, Osmanlı Mısır hidivi (ö. 1895)
• 1830 – Alexander Smith, İskoç şair (ö. 1867)
• 1838 – Émile Loubet, Fransa Cumhurbaşkanı (ö. 1929)
• 1851 – Henry Carter Adams, Amerikalı ekonomist (ö. 1921)
• 1864 – Robert Grant Aitken, Amerikalı gökbilimci (ö. 1951)
• 1868 – Charles Wallace Richmond, Amerikalı ornitolog (ö. 1932)
• 1869 – Henri Matisse, Fransız ressam (ö. 1954)
• 1880 – George Marshall, Amerikalı asker, devlet adamı ve Nobel Barış Ödülü sahibi (ö. 1954)
• 1880 – Zenón Díaz, Arjantinli eski millî futbolcu (ö. 1948)
• 1881 – Max Pechstein, Alman ressam ve grafiker (ö. 1955)
• 1890 – Walther Krause, Alman general (ö. 1960)
• 1896 – Israel Rokah, Tel Aviv Belediye başkanı (ö. 1959)
• 1898 – István Dobi, Macar politikacı (ö. 1968)
• 1901 – Karl-August Fagerholm, Finlandiya Başbakanı (ö. 1984)
• 1902 – Paul Anxionnaz, Fransız siyasetçi (ö. 1997)
• 1905 – Guy Mollet, Fransa Başbakanı (ö. 1975)
• 1905 – Yusuf Memmedaliyev, Sovyet-Azeri kimyacı (ö. 1961)
• 1908 – Simon Wiesenthal, Avusturyalı Yahudi Nazi avcısı (ö. 2005)
• 1917 – Suzy Delair, Fransız aktris ve şarkıcı (ö. 2020)
• 1921 – Maurice Yaméogo, Burkina Fasolu siyasetçi (ö. 1993)
• 1921 – Gilbert Stork, Amerikalı bilim insanı (ö. 2017)
• 1929 – Mies Bouwman, Hollandalı kadın televizyon sunucusu (ö. 2018)
• 1929 – Doug Anthony, Avustralyalı siyasetçi (ö. 2020)
• 1931 – Bob Shaw, Kuzey İrlandalı bilimkurgu yazarı (ö. 1996)
• 1931 – Michel Bernard, Fransız atlet (ö. 2019)
• 1932 – Muhterem Nur, Türk sinema ve ses sanatçısı (ö. 2020)
• 1932 – Mildred Scheel, Almanya’nın eski first ladysi ve doktor (ö. 1985)
• 1933 – Mohamed Sayah, Tunuslu siyasetçi (ö. 2018)
• 1935 – Selman bin Abdülaziz el-Suud, Suudi Arabistan’ın 7. Kralı
• 1936 – Siw Malmkvist, İsveçli şarkıcı
• 1937 – Anthony Hopkins, Amerikalı oyuncu ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
• 1937 – Avram Hershko, İsrailli hekim ve biyokimyacı
• 1938 – Berkant Akgürgen, Türk besteci, müzisyen ve oyuncu (Samanyolu şarkısının sahibi) (ö. 2012)
• 1938 – Marien Ngouabi, Kongolu asker ve siyasetçi (ö. 1977)
• 1938 – Markku Lehmuskallio, Finlandiyalı film, görüntü yönetmeni ve senarist
• 1938 – Robert DeProspero, Amerikalı istihbaratçı ve ajan (ö. 2019)
• 1939 – Sarraf Kasım, Azerbaycanlı şair ve ozan (ö. 2018)
• 1939 – V. Balakrishnan, Hint siyasetçi (ö. 2020)
• 1940 – Birsen Menekşeli, Türk sinema oyuncusu
• 1940 – Feramerz Zelli, İranlı millî futbolcu
• 1941 – Sarah Miles, İngiliz sinema ve tiyatro oyuncusu
• 1941 – Sir Alex Ferguson, İskoç futbolcu ve teknik direktör
• 1941 – Johnny Leeze, İngiliz tiyatro, sinema ve dizi oyuncu (ö. 2020)
• 1941 – Somen Mitra, Hint siyasetçi (ö. 2020)
• 1943 – Ben Kingsley, İngiliz oyuncu (“Gandhi” rolüyle Oscar ödülü’nü alan)
• 1943 – Yawovi Agboyibo, Togo Başbakanı (ö. 2020)
• 1944 – Iêda Maria Vargas, Brezilyalı aktris, model ve eski güzellik kraliçesi
• 1944 – Yıldız Kültür, Türk oyuncu
• 1945 – Leonard Adleman, Amerikalı bilgisayar bilimcisi
• 1945 – Ted Monette, Amerikan ordusu albayı (ö. 2020)
• 1946 – Hikmet Karagöz, Türk sinema ve dizi oyuncusu (ö. 2020)
• 1946 – Lyudmila Pahomova, Sovyet olimpiyat şampiyonu buz patenci (ö. 1986)
• 1946 – Roy Porter, İngiliz tarihçi (ö. 2002)
• 1947 – Tim Matheson, Amerikalı oyuncu
• 1948 – Donna Summer, Amerikalı sanatçı (ö. 2012)
• 1948 – Sandy Jardine, İskoç millî futbolcu ve teknik direktör (ö. 2014)
• 1950 – Nasır Çeşm Azer, İranlı piyanist, besteci ve aranjör (ö. 2018)
• 1951 – Tom Hamilton, Amerikalı müzisyen
• 1951 – Andranik İskenderiyan, İranlı millî futbolcu
• 1951 – Eldar Kuliev, Sovyet film yönetmeni ve senarist (ö. 2017)
• 1952 – Elizabeth Norment, Amerikalı oyuncu (ö. 2014)
• 1953 – James Remar, Amerikalı oyuncu
• 1953 – Jane Badler, Amerikalı oyuncu
• 1953 – Yahya Veled Hademin, Moritanyalı siyasetçi
• 1953 – Alan Rabinowitz, Amerikalı zoolog ve bilim insanı (ö. 2018)
• 1954 – Muhsin Yazıcıoğlu, Türk siyasetçi (ö. 2009)
• 1954 – Alex Salmond, İskoç politikacı
• 1954 – Hermann Tilke, Alman mühendis, yarış pilotu ve pist tasarımcısı
• 1955 – Göran Söllscher, İsveçli gitarist
• 1956 – Muhammed Veled Gazvani, Moritanyalı emekli general ve siyasetçi
• 1956 – Harald Beckmann, Alman görüntü yönetmeni
• 1957 – Behruz Sultani, İranlı millî futbolcu
• 1958 – Bebe Neuwirth, Amerikalı oyuncu, dansçı ve şarkıcı
• 1958 – Peter Hultqvist, İsveçli politikacı
• 1959 – Val Kilmer, Amerikalı oyuncu
• 1959 – Baron Waqa, Nauru Cumhurbaşkanı
• 1960 – Steve Bruce, İngiliz teknik direktör ve eski futbolcu
• 1965 – Gong Li, Çinli oyuncu
• 1965 – Nicholas Sparks, Amerikalı yazar ve senarist
• 1966 – Hiromi Goto, Kanadalı roman yazarı
• 1968 – Junot Díaz, Dominik asıllı Amerikalı yazar
• 1971 – Ömer Özkan, Türk plastik cerrah
• 1972 – Gregory Coupet, Fransız eski futbolcu
• 1972 – Açelya Akkoyun, Türk tiyatro ve dizi film oyuncusu
• 1974 – Joe Abercrombie, İngiliz fantezi edebiyatı yazarı
• 1975 – Sendoa Agirre, İspanyol futbolcu
• 1976 – Ceza (Bilgin Özçalkan), Türk rap sanatçısı
• 1977 – PSY, Güney Koreli şarkıcı ve söz yazarı
• 1977 – Donald Trump Jr., Amerikalı iş adamı
• 1981 – Deniz Çakır, Türk oyuncu
• 1982 – Craig Gordon, İskoç futbolcu
• 1983 – Jaqueline Maria Pereira De Carvalho, Brezilyalı voleybolcu
• 1984 – Édgar Lugo, Meksikalı futbolcu
• 1985 – Jan Smit, Hollandalı şarkıcı ve TV sunucusu
• 1990 – Patrick Chan, Kanadalı artistik buz pateni sporcusu
• 1990 – Yosuke Yuzawa, Japon futbolcu
• 1994 – Ed-Dukali es-Sayd, Katarlı futbolcu

Ölümler

• 192 – Commodus, Roma imparatoru (d. 161)
• 335 – I. Sylvester, 31 Ocak 314 ile 31 Aralık 335 tarihleri arasında papa
• 1384 – John Wycliffe, İngiliz skolastik filozofu, ilahiyatçı, Kutsal Kitap tercümanı ve reformcu (d. 1328)
• 1650 – Dorgon, Mançu prensi ve Qing Hanedanı’nın naibi (d. 1612)
• 1655 – Janusz Radziwiłł, Litvanya Büyük Dükü (d. 1612)
• 1669 – Bogusław Radziwiłł, Leh prens (d. 1620)
• 1705 – Bragançalı Catherine, Portekiz prensesi ve İngiliz kralı II. Charles’ın eşi (d. 1638)
• 1719 – John Flamsteed, İngiliz gökbilimci (d. 1646)
• 1739 – II. Mengli Giray, Kırım Hanı (d. 1678)
• 1778 – Alvise Giovanni Mocenigo, Venedik Dükü (d. 1701)
• 1812 – Jean Baptiste Eblé, Fransız general ve mühendis (d. 1758)
• 1864 – George M. Dallas, Amerikalı siyasetçi ve diplomat (d. 1792)
• 1865 – Fredrika Bremer, İsveçli yazar ve feminist (d. 1801)
• 1866 – Ateş Mehmet Paşa, Osmanlı denizcisi (d. ?)
• 1872 – Aleksis Kivi, Fin yazar (d. 1834)
• 1874 – Julius von Leypold, Alman ressam (d. 1806)
• 1877 – Gustave Courbet, Fransız ressam (d. 1819)
• 1880 – Arnold Ruge, Alman filozof ve politik yazar (d. 1802)
• 1882 – Léon Gambetta, Fransız siyasetçi (d. 1838)
• 1889 – Ion Creangă, Rumen yazar, hikâyeci ve öğretmen (d. 1837)
• 1907 – Jules de Trooz, Belçikalı Katolik Partisi siyasetçi (d. 1857)
• 1916 – Alice Ball, Amerikalı kimyager (d. 1892)
• 1916 – Kazimierz Alchimowicz, Polonyalı romantik ressam (d. 1840)
• 1919 – Elin Danielson-Gambogi, Fin ressam (d. 1861)
• 1923 – Édouard Jean-Marie Stephan, Fransız astronom (d. 1837)
• 1931 – İbrahim Tevfik Efendi, Sultan Abdülmecid’in oğlu (d. 1874)
• 1932 – Stanisław Narutowicz, Leh avukat ve politikacı (d. 1862)
• 1934 – Cafer Cabbarlı, Azeri oyuncu, şair ve yazar (d. 1899)
• 1936 – Miguel de Unamuno, İspanyol düşünür ve yazar (d. 1864)
• 1941 – Abdurrahman Kâmil Yetkin, Türk müftü, müderris ve vaiz (d. 1850)
• 1949 – Rıza Tevfik Bölükbaşı, Türk şair, filozof ve devlet adamı (Sevr Antlaşması’nı imzalayan delegelerden) (d. 1869)
• 1950 – Karl Renner, Avusturya eski Devlet Başkanı (d. 1870)
• 1961 – Tevfik İleri, Türk siyasetçi, eski DP’li bakanlardan ve Yassıada mahkûmlarından (d. 1911)
• 1964 – Ólafur Thors, İzlanda Başbakanı (d. 1892)
• 1980 – Marshall McLuhan, Kanadalı iletişim kuramcısı ve akademisyen (d. 1911)
• 1980 – Raoul Walsh, Amerikalı sinema yönetmeni (d. 1887)
• 1982 – Otto Hofman, Nazi Almanyası’nda memur (d. 1896)
• 1983 – Sevim Burak, Türk yazar (d. 1931)
• 1988 – Seyyid Ahmet Arvâsî, Türk toplum bilimci, pedagog ve yazar (d. 1932)
• 1990 – Giovanni Michelucci, İtalyan mimar, şehir planlamacısı ve gravürcü (d. 1891)
• 1993 – Zviad Gamsahurdia, Gürcü muhalif, devlet adamı ve yazar (d. 1939)
• 1995 – Haluk Tezonar, Türk heykeltıraş ve ressam (d. 1942)
• 2001 – Eileen Heckart, Amerikalı aktris (d. 1919)
• 2003 – Arthur Von Hippel, Alman asıllı Amerikalı fizikçi (d. 1898)
• 2004 – Gérard Debreu, Fransız asıllı ABD vatandaşlığına geçmiş olan matematikçi ve iktisatçi (d. 1921)
• 2006 – Seymour Martin Lipset, Amerikalı toplum bilimci (d. 1922)
• 2006 – Yener Süsoy, Türk gazeteci ve yazar (d. 1947)
• 2013 – James Avery, Amerikalı oyuncu (d. 1945)
• 2013 – John Fortune, İngiliz oyuncu, hicivci ve yazar (d. 1939)
• 2014 – Edward Herrmann, Amerikalı aktör, yönetmen ve yazar (d. 1943)
• 2014 – Nejat Konuk, Kıbrıs Türkü siyasetçi (d. 1928)
• 2015 – Natalie Cole, Amerikalı şarkıcı, söz yazarı ve oyuncu (d. 1950)
• 2015 – Steve Gohouri, Fildişi Sahilli futbolcu (d. 1981)
• 2015 – Beth Howland, Amerikalı oyuncu (d. 1941)
• 2015 – Hasan Karakaya, Türk gazeteci (d. 1957)
• 2015 – Ekrem Pakdemirli, Türk siyasetçi (d. 1939)
• 2015 – Wayne Rogers, Amerikalı oyuncu (d. 1933)
• 2016 – William Christopher, Amerikalı oyuncu (d. 1932)
• 2018 – Kader Khan, Afgan asıllı Hint oyuncu, senarist ve yapımcı (d. 1937)
• 2018 – Ray Sawyer, Amerikalı rock şarkıcısı ve müzisyeni (d. 1937)
• 2018 – István Seregély, Macar Katolik piskopos (d. 1931)
• 2018 – Gülriz Sururi, Türk tiyatro oyuncusu ve yazar (d. 1929)
• 2019 – Serikbolsın Abdildin, Kazak politikacı (d. 1937)
• 2019 – Djimrangar Dadnadji, başbakanlık da yapmış Çadlı siyasetçi (d. 1954)
• 2019 – Ratko Janev, Makedon ve Sırp atom fizikçisi (d. 1939)
• 2019 – Şehla Riyahi, İranlı oyuncu ve film yönetmeni (d. 1927)
• 2020 – Constantin Bosânceanu, Profesyonel Rumen futbolcu (d. 1966)
• 2020 – Tommy Docherty, İskoç futbolcu ve teknik direktör (d. 1928)
• 2020 – Jolanta Fedak, Polonyalı siyasetçi (d. 1960)
• 2020 – Robert Hossein, Azerbaycan asıllı Fransız oyuncu, yönetmen ve yazar (d. 1927)
• 2020 – Muladi, Endonezyalı akademisyen, yargıç ve siyasetçi (d. 1943)
• 2020 – Joan Micklin Silver, Amerikalı film yönetmeni ve senarist (d. 1935)

Tatiller ve özel günler

• Yılbaşı arifesi
• Dünya Azerbaycanlılarının Dayanışma Günü