Tarihte Bugün : Türkiye’de Soyadı Kanunu Yürürlüğe Girdi

2 Ocak, Miladi takvime göre yılın 2. günüdür. Yıl sonuna kadar kalan gün sayısı 363.

Demiryolu

• 2 Ocak 1872′de tanınmış Alman mühendisi VVilhelm von Pressel, Osmanlı Asya’sına yönelik projesinde Hicaz’ın askeri kontrolüne getireceği kolaylıkları sıraladı.

Olaylar

• 1523 – Rodos Adası, Kanuni Sultan Süleyman tarafından fethedildi.
• 1757 – Birleşik Krallık, Kalküta’yı (Hindistan) ele geçirdi.
• 1839 – Fotoğrafın mucitlerinden biri olan Fransız fotoğrafçı Louis Daguerre, ayın ilk fotoğrafını çekti.
• 1870 – Brooklyn Köprüsü’nün yapımına başlandı.
• 1905 – Rus-Japon Savaşı’nda, Çin’deki Rus üssü Port Arthur, Amiral Tōgō Heihachirō komutasındaki Japon deniz kuvvetlerine teslim oldu. Rus İmparatorluğu’nu çöküşe götüren ve 1905 Devrimi’nin kapısını açan yenilgiler dizisi başladı.
• 1924 – İstanbul İstiklal Mahkemesi’nde yargılanan gazeteciler beraat etti. Gazeteciler ve İstanbul Barosu Başkanı Lütfi Fikri Bey, Hıyanet-i Vataniye Kanunu’na aykırı davranmakla suçlanıyorlardı. Gazeteciler beraat ederken Lütfi Fikri Bey, 5 yıl kürek hapsine mahkûm oldu.
• 1935 – Marmara Adası ve Erdek’te deprem oldu; 5 kişi öldü, 600 bina hasar gördü.
• 1935 – Türkiye’de Soyadı Kanunu yürürlüğe girdi.
• 1942 – II. Dünya Savaşı: Manila, Japon kuvvetlerince işgal edildi.
• 1951 – Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin yeni üyeliklerine Türkiye, Hollanda ve Brezilya seçildi.
• 1955 – Panama Devlet Başkanı José Antonio Remón Cantera, bir suikast sonucu öldürüldü.
• 1959 – SSCB, Luna 1 adlı uzay aracını fırlattı. Luna 1, Ayın sınırlarına ulaşarak Güneşin yörüngesine girecek ilk uzay aracı olacaktır.
• 1959 – Fidel Castro, Küba lideri oldu.
• 1968 – Dr. Christiaan Barnard, Güney Afrika’nın Cape Town şehrinde ikinci kalp nakli ameliyatını gerçekleştirdi.
• 1971 – Türkiye İşçi Partisi (TİP)’ten ayrılan Cenan Bıçakçı ve arkadaşları, Bağımsız Türkiye Sosyalistleri Birliği adıyla yeni bir örgüt kurduklarını açıkladı.
• 1975 – Charlie Chaplin’e (Şarlo), Birleşik Krallık’ta “Sir” unvanı verildi.
• 1979 – Türk ve Amerikalı arkeologların beş yıl süren ortak çalışmalarıyla, dünyanın ilk İslam batığı Ege Denizi’nde bulundu.
• 1980 – Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren, kendisiyle görüşmeye gelen Korkut Özal’a, “Necmettin Erbakan’ın kaypak politikasından rahatsız olduklarını, dinin politikaya alet edilmemesi gerektiğini” söyledi.
• 1985 – Amerika Birleşik Devletleri, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’nden (UNESCO) resmen ayrıldı.
• 1990 – Devrimci-Sol örgütünün önemli isimlerinden Sinan Kukul, Metris Cezaevi’nden firar etti.
• 1992 – Hakkâri’nin Yüksekova ilçesinde çığ düşmesi sonucu yirmi kişi öldü, on beş kişi yaralandı.
• 1993 – Mehmetçik Somali’de: Türk Silahlı Kuvvetleri, BM’nin çağrısı üzerine 43 yıl aradan sonra ikinci kez bir yabancı ülkenin topraklarına ayak bastı.
• 1995 – Eski İstanbul Su ve Kanalizasyon İşletmesi (İSKİ) Genel Müdürü Ergun Göknel’in 8,5 yıllık hapis cezası kesinleşti.
• 2001 – İstanbul 1 Numaralı DGM Hakimliği, Egebank soruşturması kapsamında İnterbank’ın eski sahibi Cavit Çağlar hakkında gıyabi tutuklama kararı verdi. (Türk İnterpolü, 5 Ocak’ta Çağlar hakkında kırmızı bülten hazırladı.)
• 2003 – Kopenhag kriterlere ile Anayasaya uyum çerçevesinde bazı yasalarda değişiklik öngören tasarı TBMM’de kabul edildi. Yasaya göre, siyasi partilerin kapatılması davalarında 5/3 çoğunluk aranacak. İşkence ve kötü muamele suçlarından verilen cezalar para cezasına çevrilemeyecek. Anayasa Mahkemesi, siyasi partinin devlet yardımından yoksun bırakılmasına karar verebilecek. Cemaat vakıfları mülk edinebilecek. Gazeteciler haber kaynaklarını açıklamaya zorlanamayacak.
• 2006 – Bavyera’da (Almanya) bir buz pistinin çatısı çöktü: 15 kişi öldü.
• 2007 – ABD’de 93 yaşında ölen eski Başkanlardan Gerald Ford için Başkent Washington Ulusal Katedrali’nde cenaze töreni düzenlendi.
• 2007 – Niğde Aladağlar’daki Demirkazık zirvesi tırmanışında 1 Ocak’ta mahsur kalan ODTÜ Dağcılık Kulübü üyesi altı dağcıdan, Utku Kocabıyık ve Seza Bürkan Yüksel öldü, dört dağcı ise kurtarıldı.

Doğumlar

• 1642 – IV. Mehmed, Osmanlı’nın 19. Padişahı (ö. 1693)
• 1699 – III. Osman, Osmanlı’nın 25. Padişahı ve 104. İslam halifesi (ö. 1757)
• 1727 – James Wolfe, Britanya Ordusu’na bağlı subay (ö. 1759)
• 1752 – Philip Freneau, Amerikalı şair, milliyetçi, polemikçi, gemi kaptanı ve gazete editörü (ö. 1832)
• 1767 – II. Beşir Şihab, Lübnan emiri (ö. 1850)
• 1822 – Rudolf Clausius, Alman fizikçi (ö. 1888)
• 1824 – Atiye Sultan, II. Mahmud’un kızı (ö. 1850)
• 1827 – Nükhetsezâ Hanım, Abdülmecid’ın dokuzuncu eşi (ö. 1850)
• 1834 – Vasili Perov, Rus ressamı (ö. 1882)
• 1834 – Karl Friedrich Louis Dobermann, Alman köpek yetiştiricisi (ö. 1894)
• 1852 – Abdülhak Hamit Tarhan, Türk şair ve diplomat (Makber, Eşber gibi yapıtlarıyla tanınan) (ö. 1937)
• 1866 – Emsalinur Kadınefendi, II. Abdülhamid’in yedinci eşi (ö. 1952)
• 1870 – Ernst Barlach, Alman dışavurumcu heykeltıraş ve yazar (ö. 1938)
• 1873 – Lisieux’lü Teresa, Fransız Discalted Karmelit rahibe ve mistik (ö. 1897)
• 1873 – Antonie Pannekoek, Hollandalı gökbilimci, Marksist kuramcı ve devrimci (ö. 1960)
• 1880 – Louis Charles Bréguet Fransız pilot, uçak tasarımcısı ve sanayici (Air France’nin kurucusu) (ö. 1955)
• 1880 – Vasili Degtyaryov, Rus silah tasarımcısı (ö. 1949)
• 1882 – Benjamin Jones, Britanyalı bisikletçi (ö. 1963)
• 1884 – Jack Greenwell, İngiliz futbolcu ve teknik direktördü (ö. 1942)
• 1886 – Carl-Heinrich von Stülpnagel, Alman subay (ö. 1944)
• 1891 – Giovanni Michelucci, İtalyan mimar, şehir planlamacısı ve gravürcü (ö. 1990)
• 1895 – Folke Bernadotte, İsveçli asker, insan hakları savunucusu ve diplomat (ö. 1948)
• 1896 – Dziga Vertov, Rus film yönetmeni ve sinema kuramcısı (ö. 1954)
• 1897 – Gaston Monnerville, Fransız siyasetçi (ö. 1991)
• 1899 – Burhan Belge, Türk diplomat, siyaset adamı ve gazeteci (ö. 1967)
• 1900 – Józef Klotz, Polonyalı futbolcu (ö. 1941)
• 1902 – Safiye Erol, Türk yazar (ö. 1964)
• 1903 – Kane Tanaka, Dünya’nın en yaşlı insanı
• 1904 – Walter Heitler, Alman fizikçi (ö. 1981)
• 1904 – Walther Hewel, Alman diplomat (ö. 1945)
• 1920 – Isaac Asimov, Amerikan yazar ve biyokimyacı (ö. 1992)
• 1920 – Nobuyuki Kato, Japon eski millî futbolcu
• 1922 – Blaga Dimitrova, Bulgar şair (ö. 2003)
• 1922 – Maurice Faure, Fransız eski siyasetçi ve direnişçi (ö. 2014)
• 1924 – Guillermo Suárez Mason, Arjantinli general (ö. 2005)
• 1924 – Sacit Seldüz, Türk basketbolcu, voleybolcu ve antrenörü (ö. 2018)
• 1925 – Michael Tippett, Britanyalı opera ve batı klasik müzik bestecisi (ö. 1998)
• 1926 – Gino Marchetti, Amerikan futbolcusu (ö. 2019)
• 1928 – Tamio Ōki, Japon aktör, seslendirme sanatçısı ve öykü anlatıcısı (ö. 2017)
• 1929 – Yılmaz Gündüz, Türk basketbolcu, futbolcu, yönetmen, yapımcı, senarist ve oyuncu (ö. 1997)
• 1931 – Jaroslav Weigel, Çek aktör, oyun yazarı, çizgi roman sanatçısı ve ressam. (ö. 2019)
• 1937 – Afet Ilgaz, Türk yazar (ö. 2015)
• 1938 – Robert Smithson, Amerikalı sanatçı (ö. 1973)
• 1943 – Barış Manço, Türk müzisyen, besteci ve şarkıcı (ö. 1999)
• 1943 – Filiz Akın, Türk aktris
• 1943 – Janet Akyüz Mattei, Amerikalı astronom (ö. 2004)
• 1946 – Ersin Burak, Türk karikatürist ve çizgi roman sanatçısı
• 1948 – Akın Birdal, Türk siyasetçi
• 1957 – Fehmi Demir, Türk siyasetçi ve Hak ve Özgürlükler Partisi Genel Başkanı (ö. 2015)
• 1968 – Cuba Gooding, Jr., Amerikalı sinema oyuncusu En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
• 1969 – Yavuz Seçkin, Türk radyo-TV programcısı ve oyuncu
• 1976 – Hrysopiyi Devetzi, Yunan atlet
• 1976 – Paz Vega, İspanyol oyuncu
• 1977 – Ahu Türkpençe, Türk oyuncu
• 1979 – Çağla Şikel, Türk oyuncu, sunucu ve manken
• 1981 – Maxi Rodriguez, Arjantinli futbolcu
• 1983 – Kate Bosworth, Amerikan oyuncu
• 1986 – Ediz Bahtiyaroğlu, Türk-Boşnak futbolcu (ö. 2012)
• 1987 – Lauren Storm, Amerikan oyuncu
• 1987 – Loui Batley, İngiliz oyuncu
• 1987 – Shelley Hennig, Amerikan oyuncu ve manken
• 1991 – Luis Pedro Cavanda, Angolalı futbolcu
• 1991 – Ömer Alimoğlu, Türk atıcı
• 1999 – Sina Ülbe, Türk basketbolcu

Ölümler

• 1861 – IV. Friedrich Wilhelm, Prusya Kralı (d. 1795)
• 1819 – Parmalı Maria Luisa, İspanya kraliçesi (d. 1751)
• 1853 – Nesrin Hanım, Abdülmecid onbirinci eşi (d. 1826)
• 1891 – Alexander William Kinglake, İngiliz devlet adamı ve tarihçi (d. 1809)
• 1896 – Walthère Frère-Orban, Belçikalı siyasetçi ve devlet adamı (d. 1812)
• 1915 – Armand Peugeot, Fransız sanayici (d. 1849)
• 1917 – Edward Burnett Tylor, İngiliz antropolog (d. 1832)
• 1924 – Sabine Baring-Gould, İngiliz Anglikan rahip ve roman yazarı (d. 1834)
• 1939 – Roman Dmowski, Polonyalı devlet adamı (d. 1864)
• 1955 – José Antonio Remón Cantera, Panama Devlet Başkanı (d. 1908)
• 1963 – Dick Powell, Amerikan sinema oyuncusu (d. 1904)
• 1963 – Jack Carson, Kanadalı-Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1910)
• 1974 – Neva Gerber, Amerikan sinema oyuncusu (d. 1894)
• 1980 – Mustafa Nihat Özön, Türk yazın tarihçisi, yazar, eğitmen ve çevirmen (d. 1896)
• 1981 – Eflatun Cem Güney, Türk folklor araştırmacısı ve masalcı (d. 1896)
• 1989 – Ondrej Nepela, Slovak buz patencisi (d. 1951)
• 1995 – Siad Barre, Somali Demokratik Cumhuriyeti Devlet Başkanı (d. 1919)
• 1996 – Karl Rappan, Avusturyalı millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1905)
• 2003 – Melih Birsel, Türk mimar (d. 1920)
• 2005 – Maclyn McCarty, Amerikalı genetikçi (d. 1911)
• 2006 – Juan Ambou, İspanyol komünist devrimci ve İspanya Komünist Partisi üyesi siyasetçi (d. 1910)
• 2007 – Teddy Kollek, İsrailli siyasetçi (d. 1911)
• 2009 – Ryuzo Hiraki, Japon eski millî futbolcu (d. 1931)
• 2011 – Anne Francis, Amerikalı aktris (d. 1930)
• 2011 – Pete Postlethwaite, İngiliz, tiyatro ve sinema oyuncusu (d. 1946)
• 2012 – Anatoli Kolesov, Sovyet grekoromen güreşçisi ve koçu (d. 1938)
• 2012 – Tuncer Sevi, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu (d. 1942)
• 2012 – Ioan Drăgan, Rumen futbolcu (d. 1965)
• 2012 – Otto Scrinzi, Avusturyalı bir sinir hastalık uzmanı, gazeteci ve aşırı sağcı siyasetçi (d. 1918)
• 2013 – Ladislao Mazurkiewicz, Uruguaylı eski millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1945)
• 2013 – Stephen Resnick, Kuzey Amerikalı ekonomist (d. 1938)
• 2014 – Bernard Glasser, Amerikalı film yapımcısı ve yönetmeni (d. 1924)
• 2014 – Dirk Sager, Alman gazeteci ve yazar (d. 1940)
• 2014 – Jeanne Brabants, Belçikalı dansçı, koreograf ve öğretmen (d. 1920)
• 2015 – Ebu Enes el-Libi, Libyalı el-Kaide’nin üst düzey sorumlusu (d. 1964)
• 2015 – Lam Po-chuen, Hong Konglu aktör (d. 1951)
• 2015 – Little Jimmy Dickens, Amerikalı country şarkıcısı (d. 1920)
• 2015 – Roger Kitter, İngiliz oyuncu ve stand up komedyen (d. 1949)
• 2015 – Noel Cobb, ABD doğumlu İngiliz filozof, psikiyatr ve yazar (d. 1938)
• 2016 – Sabri Yirmibeşoğlu, Türk asker (d. 1928)
• 2016 – Nimr Bakır el-Nimr, Şii din adamı, şeyh ve ayetullah (d. 1959)
• 2016 – Michel Delpech, Fransız şarkıcı, besteci ve aktör (d. 1946)
• 2016 – Ardhendu Bhushan Bardhan, Hint komünist politikacı (d. 1924)
• 2016 – Gisela Mota Ocampo, Meksikalı kadın siyasetçi (d. 1982)
• 2016 – Marcel Barbeau, Kanadalı sanatçı (d. 1925)
• 2016 – Maria Garbowska-Kierczyńska, Polonyalı oyuncu (d. 1922)
• 2016 – Frances Cress Welsing, Amerikalı kadın Afrikabilimci, psikiyatrist (d. 1935)
• 2016 – Faris ez-Zehrani, Suudi Arabistan’da en çok arananlar listesinde 26. sırada bulunan, Ebu Cendel Ezdi adıyla anılan El-Kaide üyesi (d. 1977)
• 2016 – Matt Hobden, İngiliz kriketçi (d. 1993)
• 2016 – Brad Fuller, Amerikalı besteci ve ses mühendisi (d. 1953)
• 2017 – René Ballet, Fransız gazeteci ve yazar (d. 1928)
• 2017 – Enzo Benedetti, eski İtalyan futbolcu ve teknik direktördür (d. 1931)
• 2017 – John Berger, İngiliz yazar ve sanat eleştirmeni (d. 1926)
• 2017 – Albert Preston Brewer, Amerikalı siyasetçi (d. 1928)
• 2017 – François Chérèque, Fransız üst düzey yönetici ve işçi hakları savunucusu aktivist (d. 1956)
• 2017 – Richard Machowicz, Amerikalı belgesel yapımcısı, sunucu, aktör, dublör ve yazardır (d. 1965)
• 2017 – Viktor Grigoryeviç Tsaryov, eski Rus asıllı Sovyet millî futbolcudur (d. 1931)
• 2018 – Frank Buxton, Amerikalı oyuncu, seslendirme sanatçısı, yazar ve televizyon yönetmeni (d. 1930)
• 2018 – Giovanni Di Clemente, İtalyan film yapımcısı ve yönetmeni (d. 1948)
• 2018 – Alan Roy Deakin, İngiliz futbolcudur (d. 1941)
• 2018 – Ferdinando Imposimato, İtalyan hukukçu, aktivist, hâkim ve siyasetçidir (d. 1936)
• 2018 – Thomas Spencer Monson, İsa Mesih’in Son Zaman Azizler Kilisesi’nin 16. başkanı ve peygamberi (d. 1927)
• 2018 – Michael “Michel” Pfeiffer, eski Alman millî futbolcu ve teknik direktördür (d. 1925)
• 2019 – Ramakant Achrekar, Hint kriketçi ve antrenör (d. 1932)
• 2019 – Malcolm Beard, Amerikalı siyasetçidir (d. 1919)
• 2019 – Paulien Ilse Maria van Deutekom, Hollandalı kadın sürat buz patencisidir (d. 1981)
• 2019 – Daryl Dragon, Amerikalı müzisyen söz yazarı ve müzik yapımcısıdır (d. 1942)
• 2019 – Bob Einstein, Amerikalı komedyen ve oyuncu (d. 1942)
• 2019 – Gu Fangzhou, Çinli tıp bilimcisi (d. 1926)
• 2019 – Marko Nikolić, Sırp oyuncu (d. 1946)
• 2019 – Gene Okerlund, Amerikalı Profesyonel Güreş sunucusudur (d. 1942)
• 2019 – Salvador Martínez Pérez, Meksikalı Roma Katolik piskopostur (d. 1933)
• 2019 – Jerzy Turonek, Polonyalı-Belaruslu tarihçi ve yazardır (d. 1929)
• 2020 – John Anthony Baldessari, Amerikalı sanatçı (d. 1931)
• 2020 – Fazilatunesa Bappy, Bangladeşli hukukçu ve siyasetçidir (d. 1970)
• 2020 – Muhammed Salih Dembri, Cezayirli siyasetçi ve diplomat (d. 1938)
• 2020 – Nick Fish, Amerikalı siyasetçi ve hukukçu (d. 1958)
• 2020 – Veronika Fitz, Alman oyuncu (d. 1936)
• 2020 – Yukiko Miyake, Japon kadın siyasetçi (d. 1965)
• 2020 – Bogusław Polch, Polonyalı çizgi roman sanatçısı (d. 1941)
• 2020 – Élisabeth Rappeneau, Fransız kadın film yönetmeni ve senarist (d. 1940)
• 2020 – Shen Yi-ming, Tayvanlı rütbeli asker ve siyasetçi (d. 1957)
• 2021 – Cléber Eduardo Arado, Brezilyalı eski futbolcudur (d. 1972)
• 2021 – Alex Asmasoebrata, Endonezyalı siyasetçi ve otomobil yarışçısı (d. 1951)
• 2021 – Mary Catherine Bateson, Amerikalı kültürel antropolog, eğitimci ve yazar (d. 1939)
• 2021 – Leydi Mary Colman, İngiliz soylu ve hayırsever (d. 1932)
• 2021 – Marco Formentini, İtalyan siyasetçi (d. 1930)
• 2021 – Guadalupe Grande, İspanyol şair, yazar, eğitimci ve eleştirmen (d. 1965)
• 2021 – Wahid Hamed, Mısırlı senarist (d. 1944)
• 2021 – Arsenio Lope Huerta, İspanyol hukukçu, siyasetçi, yazar ve ekonomist (d. 1943)
• 2021 – Modibo Keita, Malili siyasetçi (d. 1942)
• 2021 – Vladimir Korenev, Sovyet-Rus aktör ve eğitimci (d. 1940)
• 2021 – Aylin Özmenek, TRT radyo ve TV sunucusu (d. 1942)
• 2021 – Michael P. Reese, Amerikalı siyasetçi (d. 1978)
• 2021 – Yuri Vasilyeviç Sauh, Sovyet-Rus futbolcu ve teknik direktör (d. 1951)
• 2021 – Bernadette Isaac-Sibille, Fransız kadın siyasetçi (d. 1930)
• 2021 – Buta Singh, Hint siyasetçidir (d. 1934)