Müslüm Gürses ya da doğum adıyla Müslüm Akbaş (Doğum tarihi 7 Mayıs 1953; Fıstıközü, Halfeti, Şanlıurfa – Ölüm tarihi 3 Mart 2013, İstanbul), Türk arabesk ve halk müziği sanatçısı. Dünya genelinde “Father of Arabesque”, Türkiye’de ise “Arabeskin Babası” ve “Müslüm Baba” olarak tanınmaktadır.
Son yıllarda bazı pop ve rock tarzındaki parçaları da repertuvarına katarak Nilüfer’in “Olmadı Yar”, Teoman’ın “Paramparça”, Tarkan’ın “İkimizin Yerine”, Bülent Ortaçgil’in “Sensiz Olmaz”, Murathan Mungan’ın “Olmasa Mektubun”, Kenan Doğulu’nun “Tutamıyorum Zamanı” ve Şebnem Ferah’ın “Sigara” adlı çalışmalarını da seslendirdi.
1979 yılında ilk defa “İsyankar” filmiyle kamera karşısına geçen Gürses, toplam 38 sinema filminde rol almıştır.
Şanlıurfa dönemi
Annesi Emine Hanım ile babası Mehmet Bey önceleri Tisa olarak bilinen ancak adı 1960’lı yıllarda Fıstıközü olarak değiştirilen Şanlıurfa’nın Halfeti ilçesine bağlı bir köyde tanışmıştır. 1951 yılında evlendiklerinde henüz 17 yaşındaydılar, yaşamları yoksulluk içinde geçirmekteydiler. 7 Mayıs 1953’te Şanlıurfa’nın Halfeti ilçesi’nin Fıstıközü köyünde kerpiç bir evde Emine Hanım ile Mehmet Bey’in ilk çocuğu olarak dünyaya gelmiştir. Müslüm Gürses’in doğum tarihi bazı kaynaklarda ve kimliğinde 5 Temmuz 1953 olarak belirtilmiştir ancak Müslüm Gürses 16 Eylül 1998’de Esra Ceyhan’ın sunduğu Esra Ceyhan Show programında ve 26 Ocak 2007’de ise Beyazıt Öztürk’ün sunduğu Beyaz Show programında gerçek doğum tarihini 7 Mayıs 1953 olarak açıklamıştır.
Babası Mehmet Akbaş rençberlik yapmaktadır. Müslüm dünyaya gelince geçim sıkıntısı daha da dert olmaya başlamış ve çok geçmeden bu sıkıntılı dönemde Akbaş ailesinin Ahmet isminde bir çocuğu daha olmuştur. Bu köyde yaşamak onlar için çok zor olmaya başlayınca Emine Hanım akrabalarıyla konuşmuş ve daha iyi bir yaşam sürmeleri için taşınmaları gerektiğini söylemiştir. Eşyalarını toplayıp yola çıktıklarında Müslüm beş, Ahmet bir yaşındadır.
Adana dönemi
Büyük umutlarla Adana Hürriyet Mahallesi’ne varmışlardı. Burada umutları tarifi olmayan acılara dönüşecekti. Yoksulluk yine aynı yoksulluktu. Bu mahalleye alışmaları zor olmamıştır. Baba Mehmet Akbaş çoktan alışmış ve kısa zamanda lakabı Deli Mehmet olmuştur. Emine Hanım çalışmaya başlamış, Müslüm ise o yokken kardeşi Ahmet’e bakmak zorunda kalmıştır. Daha o yaşlarda iken Müslüm’ün davranışları olgun bir erkek gibiydi, hiç çocuk olamamıştır. Okula başladığında bile yaşıtlarıyla hiç oynayamamış ve bir kenarda oturup oyun oynayanları seyretmiştir. Okuldan çıkınca da hemen eve koşup annesine yardım etmiştir. Bu dönemde bir kız kardeşi daha dünyaya gelmiş ve Müslüm’ün sorumluluğu daha da artmaya başlamıştır. Müslüm burada hayatı erken öğrenmek zorunda kalmış ve dirseğini okul sıralarında değil, kunduracıda terzi tezgahında çürütmüştür.
Sanat yaşamı
Müslüm Gürses, şarkıcılığa 1965 yılında, küçük yaşta Adana’da bir çay bahçesinde şarkılar söyleyerek başladı, aynı zamanda halkevine de gitti. Terzi çıraklığı ve kunduracılık yaptı, o yıllarda bir gazinoda sahneye çıktı. Ayrıca ilkokuldan mezun olduktan sonra 14 yaşındayken, 1967 yılında Adana Aile Çay Bahçesi’nde düzenlenen yarışmaya katıldı ve birinci oldu. Sesiyle küçük yaşlarda dikkat çeken Gürses, kendisiyle yapılan bir röportajda o dönemle ilgili olarak şunları söylemiştir: “İlkokulu bitirdim. Gerisi yok. Adana’da damda yatarken uzun hava okudum. Arkadaşım Halkevine gidiyordu. Ben de gittim. Derken Çukurova Radyosu’nda sanatçı oldum”.
Soyadını da orada çalışırken “Gürses“ olarak değiştirirler.
1967 yılından itibaren TRT-Adana-Çukurova Radyosu’nda da her hafta Cumartesi günü canlı olarak türküler söyledi. 1968 yılından itibaren piyasaya ilk 45’likleri çıkarmaya başladı. İlk plağı 1968 tarihli Emmioğlu / Ovada Taşa Basma plağıdır ve Ömür Plak, Adana basımıdır. Ömür Plak ile toplam 4 adet 45’lik yaptı.
İstanbul’a gelen Gürses, Selahattin Sarıkaya’nın sahibi olduğu Sarıkaya Plak ile 2 adet 45’lik plak doldurdu: Giyin Kuşan Selvi Boylum / Hayatımı Sen Mahvettin ile Gitme Gel Gel / Haram Aşk.
Daha sonra 1969 yılında yine İstanbul’da Palandöken Plak firması ile ilk çıkış parçası olan Sevda Yüklü Kervanlar şarkısını içeren Sevda Yüklü Kervanlar / Vurma Güzel Vurma isimli 45’lik plağı çıktı. Bu plak tam 300.000 adet satarak rekor kırmıştır.
Gürses, bu plaktan sonra askerliğini yaptı, tekrar İstanbul’a gelerek aynı firmada plaklarını çıkarmaya devam etti. Palandöken Plak firması ile tam 13, sonra Bestefon Plak firması ile tam 4, daha sonra Hülya Plak ile 15 ve nihayet Çınçın Plak ile 2 adet 45’lik plak doldurdu.
1999 yılında Müslüm Gürses’in o dönemde 15 yıl boyunca albümlerini çıkardığı Elenor Plak firmasıyla yolları ayrılmış ve Ulus Müzik’e transfer olmuştur. Müslüm Gürses’in 1999 yılından 2001 yılına kadar çıkardığı Garipler, Arkadaşım, Zavallım, Müslüm’ce Türküler 2001 ve Sadece (Türk Sanat Müziği) albümlerindeki şarkılar Müslüm Gürses’in 1999 yılından önce seslendirdiği şarkılardır.
1 Şubat 2006’da Gönül Teknem adlı albümü Seyhan Müzik etiketiyle raflardaki yerini almıştır. Gürses’in, 2006’da yazar Murathan Mungan’la ortak projesi “Aşk Tesadüfleri Sever” Pasaj Müzik etiketiyle müzik marketlerdeki yerini aldı. Mungan’ın sözlerini yazdığı, David Bowie’den Garbage’a, Leonard Cohen’den Jane Birkin’e birçok yabancı müzisyenin bestesini yaptığı şarkıları seslendirdi. Sonra 29 Aralık 2008’de yine Pasaj Müzik firmasından çarpıcı bir albüm olan “Sandık” albümü ile Müslüm Gürses sahnelere geri döndü.
2010 yılının Kasım ayında yeniden Pasaj Müzik ile “Yalan Dünya” isimli bir albüme imza attı.
Dinleyici kitlesi
Müslüm Gürses’in dinleyici kitlesi birçok araştırmaya konu olmuştur. Doktora tezleri dahi yazılmıştır (Mesela 2002/ Bağlam Yayıncılık: Caner Işık / Nuran Erol, “Arabeskin Anlam Dünyası ve Müslüm Gürses Örneği”).
Ölümü
Müslüm Gürses, 15 Kasım 2012 Perşembe günü Memorial Hastanesi’nde geçirdiği by-pass ameliyatından sonra akciğer ve kalp yetmezliği nedeniyle yoğun bakıma kaldırıldı ve solunum cihazına bağlandı. Gürses, 3 Mart 2013’te, yaklaşık dört aydır tedavi görmekte olduğu İstanbul Memorial Hastanesinde hayatını kaybetti. 4 Mart 2013 günü Teşvikiye Camii’nde kılınan cenaze namazının ardından Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedildi.
Mirası
Ketche ve Can Ulkay’ın yönettiği ve Müslüm Gürses’in hayatını konu alan Müslüm filmi, 26 Ekim 2018’de vizyona girdi. Filmde Müslüm Gürses’in gençliğini Şahin Kendirci, yetişkinliğini ise Timuçin Esen canlandırdı. Müslüm filmi 6.5 milyona yakın seyredilerek Türkiye’de tüm zamanların seyirci rekortmeni filmleri listesinde 5. sırada, tüm zamanların seyirci rekortmeni dram filmleri listesinde ise 1. sırada yer almaktadır.
İlk yorum yapan olun