İZBAN, bazı kaynaklardaki adıyla Egeray, Türkiye’nin üçüncü büyük şehri İzmir’de hizmet veren banliyö treni sistemidir. Proje, İzmir Büyükşehir Belediyesi ve TCDD ortaklığında hayata geçirildi. Aliağa ile Selçuk ilçeleri arasındaki 136 kilometrelik hat üzerinde kırk bir istasyon bulunmaktadır. Hat bu özelliği ile Türkiye’nin en uzun şehir içi banliyö hattı konumundadır. İZBAN’da yolcu taşımacılığı 30 Ağustos 2010’da başladı. Hattaki son genişletme 8 Eylül 2017’de tamamlandı. Hatta 2017’de 98 milyon yolcu taşındı.
İZBAN Tarihçesi
İZBAN’ın geçmişi, 2005’te İzmir Büyükşehir Belediyesi ile TCDD arasında imzalanan protokole dayanmaktadır. Temeli 3 Mart 2006’da atılan hattın işletmeciliğini yapacak olan İZBAN A.Ş. 2007’de kuruldu. Deneme seferleri 1 Temmuz 2010’da başlayan Halkapınar-Cumaovası arasındaki kısım, 30 Ağustos 2010’da açıldı. 29 Ekim 2010’da ise Halkapınar-Aliağa arasında yolcusuz seferler başladı. 5 Aralık 2010’da Çiğli-Cumaovası, 30 Ocak 2011’de de Aliağa-Cumaovası arasında yolcu taşınmasına başlandı. 6 Mart 2011’de otuz bir istasyonu bulunan 80 kilometrelik hattın resmî açılışı yapıldı. Mayıs 2013’te Uluslararası Toplu Taşımacılar Birliği, İZBAN’a “En İyi İş Birliği” kategorisinde birincilik ödülü verdi. 4 Ağustos 2013’te hattın güneyinden İzmir metrosuna aktarma yapılabilmesi için Hilal istasyonu açıldı ve istasyon sayısı otuz ikiye yükseldi.
İZBAN’ın güneyde Cumaovası’ndan Tepeköy’e uzatılması için 14 Mart 2011’de taraflar arasında protokol imzalandı ve 7 Ekim 2011’de temel atıldı. 30 kilometre uzunluğunda olan ve altı istasyonu bulunan bu hattın 6 Şubat 2016’da hizmete girmesiyle İZBAN’ın toplam uzunluğu 110 kilometre, istasyon sayısı ise otuz sekize yükseldi. Tepeköy’den Selçuk’a uzatılan hat ise 8 Eylül 2017’de hizmete girdi. 8 Nisan 2019’da hattın güneyinde yer alan Belevi istasyonu açıldı. Son genişletme ile uzunluğu 136 kilometreye ve istasyon sayısı kırk bire çıkan İZBAN, Türkiye’nin en uzun şehir içi banliyö hattı konumundadır. Hattın kuzeyde Bergama’ya kadar 50 km daha uzatılması ve yedi yeni istasyon yapılması için çalışmalar 11 Haziran 2018’de başladı. 2030’a kadar hattın güneyde Tire, Ödemiş ve Bayındır’a uzatılması planlanmaktadır.
Güzergâh
Aliağa ile Selçuk arasındaki 136 kilometrelik hat üzerinde hizmet veren İZBAN, 1856’da hizmete giren ve Anadolu’daki ilk demiryolu hattı olan İzmir-Aydın Demiryolu ile 1863’te hizmete giren İzmir-Kasaba (Turgutlu) Demiryolu hatlarının üzerinde inşa edildi. Aliağa-Menemen arası kuzey, Menemen-Cumaovası arası merkez, Cumaovası-Selçuk arası ise güney aksı olarak nitelendirilmektedir.Ayrıca hat üzerinde 3.260 metre uzunluğundaki Karşıyaka Demiryolu Tüneli ve 2.000 metre uzunluğundaki Şirinyer Demiryolu Tüneli yer almaktadır.
Hizmetler
Sistem haftanın her günü Aliağa ve Tepeköy istasyonlardan sabah 5.37’de kalkan ilk trenden gece 23.55’te kalkan son trene kadar hizmet vermektedir. Tepeköy-Selçuk arasında ise günde on sefer düzenlenmektedir. Cumaovası, Menemen ve Tepeköy istasyonları akslar arasındaki aktarma merkezleridir. Cumaovası-Menemen arasında seferler 22.10’a kadar 10 dakika arayla, sonrasında 20 dakika arayla düzenlenmektedir. Cumaovası-Aliağa ve Menemen-Tepeköy istasyonları arasında aktarmasız seferler her 20 dakikada bir gerçekleştirilmektedir. Aliağa-Tepeköy arasında günlük 300.000’den fazla yolcu taşınmaktadır. 2017’de taşınan yolcu sayısı 98 milyon olarak gerçekleşti.
İZBAN, şehirdeki diğer toplu taşıma sistemleriyle entegre durumdadır. Yolcular bir kez ücret ödedikten sonra 90 dakika boyunca tüm toplu ulaşım araçlarına ücretsiz aktarma yapabilmektedir. Ayrıca yolcular günün her saatinde bisikletleri ile trenlere binebilmektedir. 15 Şubat 2018’den itibaren yolcular, gittikleri mesafenin ücretini ödemektedir.
İZBAN’ın Çiğli’de bulunan 77.000 m² büyüklüğündeki depo ve bakım atölyesi, Türkiye’nin bu alandaki en büyük tesisidir. Tesiste İZBAN trenlerine ek olarak ülkedeki diğer trenlerin de bakımı yapılmaktadır.
İZBAN istasyonları
136 kilometrelik İZBAN hattı üzerinde tamamı engelli erişimine sahip kırk bir istasyon bulunmaktadır. Kuzeyden güneye sırasıyla Aliağa, Biçerova, Hatundere, Menemen, Egekent 2, Ulukent, Egekent, Ata Sanayi, Çiğli, Mavişehir, Şemikler, Demirköprü, Nergiz, Karşıyaka, Alaybey, Naldöken, Turan, Bayraklı, Salhane, Halkapınar, Alsancak, Hilal, Kemer, Şirinyer, Koşu, İnkılap, Semt Garajı, Esbaş, Gaziemir, Sarnıç, Adnan Menderes Havalimanı, Cumaovası, Develi, Tekeli, Pancar, Kuşçuburun, Torbalı, Tepeköy, Sağlık, Belevi ve Selçuk istasyonları hizmet vermektedir.Alaybey, Karşıyaka, Nergiz ve Şirinyer istasyonları yer altında, diğer istasyonlar yer üstündedir.
Halkapınar ve Hilal istasyonlarından İzmir metrosuna; Alsancak, Biçerova, Cumaovası, Çiğli, Egekent, Esbaş, Halkapınar, Hatundere, Kemer, Mavişehir, Menemen, Salhane, Sarnıç, Semt Garajı, Şirinyer, Turan ve Ulukent istasyonlarından otobüslere aktarma yapılabilmektedir. Adnan Menderes Havalimanı’na hattın güneyindeki aynı adlı istasyondan ulaşılabilmektedir. Alaybey, Alsancak, Halkapınar ve Mavişehir istasyonlarından ise tramvay hatlarına aktarma yapılabilmektedir.
2014 verilerine göre İZBAN’ın en yoğun istasyonları sırasıyla Halkapınar (9,5 milyon), Şirinyer (8,1 milyon), Karşıyaka (5,6 milyon), Çiğli (4,3 milyon) ve Hilal (4,2 milyon) oldu.
136 kilometrelik İZBAN hattı üzerinde tamamı engelli erişimine sahip 41 istasyon bulunmaktadır. Kuzeyden güneye sırasıyla:
- Aliağa,
- Biçerova,
- Hatundere,
- Menemen,
- Egekent 2,
- Ulukent,
- Egekent,
- Ata Sanayi,
- Çiğli,
- Mavişehir,
- Şemikler,
- Demirköprü,
- Nergiz,
- Karşıyaka,
- Alaybey,
- Naldöken,
- Turan,
- Bayraklı,
- Salhane,
- Halkapınar,
- Alsancak,
- Hilal,
- Kemer,
- Şirinyer,
- Koşu,
- İnkılap,
- Semt Garajı,
- Esbaş,
- Gaziemir,
- Sarnıç,
- Adnan Menderes Havalimanı,
- Cumaovası,
- Develi,
- Tekeli,
- Pancar,
- Kuşçuburun,
- Torbalı,
- Tepeköy,
- Sağlık,
- Belevi
- Selçuk
istasyonları hizmet vermektedir. Alaybey, Karşıyaka, Nergiz ve Şirinyer istasyonları yer altında, diğer istasyonlar yer üstündedir.
İZBAN Trenleri
Mart 2008’de yapılan otuz üç adet EMU tren ihalesini İspanyol CAF firması kazandı. Nisan 2010’da trenler Türkiye’ye gelmeye başladı. 30 Ağustos 2010’da hizmete giren İZBAN’da o tarihte yirmi dört vagon bulunmaktaydı. Ağustos 2011’de TCDD’den geçici bir süre için on adet E23000 tren seti kiralandı. Mart 2012’de Güney Koreli Hyundai Rotem firmasından kırk adet EMU tren satın alındı. Üç yıl içinde teslim edileceği açıklanan bu trenlerin tasarımını İzmirliler belirledi. İZBAN’ın şu andaki set sayısı 73, vagon sayısı ise 219’dur. İZBAN tren setleri üç vagondan oluşmaktadır, 2.250 kişi kapasitelidir ve saatte maksimum 140 kilometre hıza çıkabilmektedir. Tren setlerinin uzunluğu 70 metre, genişliği 2,95 metre, yüksekliği ise 3,85 metredir. Seferler ikili veya üçlü setlerle yapıldığı için trenlerin uzunluğu en az 140, en çok 210 metreyi bulmaktadır. Marmaray için üretilen on vagonlu E32000 tren setlerinin Ağustos 2017’den itibaren İZBAN’da kullanılacağı açıklandı. Hatta kullanılmak üzere dokuzu çift katlı yetmiş beş vagon alınacağı duyuruldu.
İlk yorum yapan olun