Tarihte Bugün: Mozart’ın Son Operası Sihirli Flüt’ün Galası Viyana’da Yapıldı

30 Eylül, Miladi takvime göre yılın 273. (artık yıllarda 274.) günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 92 gün vardır.

Demiryolu

• 30 Eylül 1931 Samsun-Sivas hattı (372 km) bitirilerek işletmeye açıldı. Hat, toplam 29.200.000 liraya mal oldu.
• 30 Ekim 1917 Konya’da tramvay daha yüzyılın başından biliniyordu.1917’de Konya valiliği yapan Sadrazam Avlonyalı Ferit Paşa da Selanik’te elektrikli tramvay devreye girince oradaki atlı tramvayı Konya’ya naklettirdi. Atlı tramvay Atatürk anıtından sonra Gazi Lisesi’nden geçerek eski Park Sineması’na ulaşırdı. Hükümet Konağı’ndan hareket eden ikinci tramvay ise Sultan Selim Camii’ne kadar gidiyordu. 30 kilometreyi aşan atlı tramvayın Konya macerası da çok sürmedi; 1930’a kadar yolcu ve yük taşıyan tramvaylar bu tarihten itibaren kaldırıldı.
• 1991 – İstanbul metrosu’nun ön tünel inşaatı başladı. Açılışı Sosyal Demokrat Halkçı Parti Genel Başkanı Erdal İnönü yaptı.

Olaylar

• 1399 – IV. Henry İngiltere Kralı oldu.
• 1517 – Oruç Reis, Cezayir zaferini elde etti.
• 1520 – Kanuni Sultan Süleyman 10. Osmanlı Padişahı olarak tahta çıktı.
• 1730 – Sultan I. Mahmut tahta çıktı.
• 1791 – Mozart’ın son operası Sihirli Flüt‘ün galası Viyana’da yapıldı.
• 1888 – Karındeşen Jack üçüncü kurbanı olan Elizabeth Stride’ı ve dördüncü kurbanı olan Catherine Eddowes’u öldürerek aynı gün iki kişiyi öldürmüş oldu.
• 1930 – İlk Türk sivil pilotlardan Vecihi Bey, kendi yaptığı uçağıyla Göztepe’den Yeşilköy’e uçtu.
• 1956 – Soprano Leyla Gencer, San Francisco’da konser verdi.
• 1960 – Devlet Planlama Teşkilatı kuruldu.
• 1966 – Botsvana, Birleşik Krallık’tan bağımsızlığını kazandı.
• 1978 – Fethiye’de berber Şener Yiğit, Türkiye’de tatil yapmakta olan Avusturya Büyükelçisi’nin kızı Andrea Laube’ye tecavüz etmek istedi, karşı koyan Andrea Laube ve annesi Verena Laube’yi öldürdü. 12 Eylül döneminde idam edildi.
• 1978 – Başbakan Bülent Ecevit ilk Köy-Kent uygulamasını Bolu’nun Mudurnu ilçesine bağlı Taşkesti köyünde başlattı.
• 1980 – Devlet Başkanı Orgeneral Kenan Evren, Kara Harp Okulunun yeni ders yılı açılış töreninde konuştu: “Eğer izm’li bir ideoloji aşılamak lazım gelirse işte Ulu Önder Atatürk’ün Kemalizm ideolojisi vardır. Onu benimseyiniz.”
• 2005 – Danimarka’da Jyllands Posten isimli gazetede Muhammed peygamberi tasvir eden karikatürler yayınlaması üzerine Karikatür Krizi çıktı.
• 2009 – Endonezya’nın Sumatra adasında gerçekleşen depremde 1115 kişi öldü.

Doğumlar

• 1207 – Mevlânâ Celaleddin-i Rumi, Fars şair (ö. 1273)
• 1227 – IV. Nicolaus, 22 Şubat 1288’den 1292’de ölümüne kadar papalık yapmıştır (ö. 1292)
• 1550 – Michael Maestlin, Alman astronom ve matematikçi (ö. 1631)
• 1715 – Étienne Bonnot de Condillac, Fransız düşünür (ö. 1780)
• 1765
  • José María Morelos, Meksika Bağımsızlık Savaşı liderliğindeki Meksikalı Katolik rahip ve devrimci isyancı lider (ö. 1815)
  • Robert Adrain, İrlanda kökenli Amerikalı matematikçi (ö. 1843)
• 1802 – Antoine Jérôme Balard, Fransız kimyacı (ö. 1876)
• 1856 – Naile Sultan, Abdülmecid’in kızı (ö. 1882)
• 1863 – Reinhard Scheer, Kaiserliche Marine Amirali (ö. 1928)
• 1870 – Jean Baptiste Perrin, Fransız fizikçi (ö.1942)
• 1882 – Hans Geiger, Alman fizikçi ve Geiger sayacının mucidi (ö. 1945)
• 1883 – Bernhard Rust, Nazi Almanyası’nda Bilim, Eğitim ve Ulusal Kültür Bakanı (ö. 1945)
• 1895 – Lewis Milestone, Rus asıllı Amerikalı film yönetmeni (ö. 1980)
• 1898 – Renée Adorée, Sessiz sinema dönemi Fransız oyuncu (ö. 1933)
• 1905 – Nevill Mott, İngiliz fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 1996)
• 1908 – David Oistrakh, Rus kemancı (ö. 1974)
• 1911 – Gustave M. Gilbert, Amerikalı Psikolog (ö. 1977)
• 1913 – Bill Walsh, film yapımcısı ve senarist (ö. 1975)
• 1917
  • Yuri Lyubimov, Rus yönetmen, aktör ve eğitmen (ö. 2014)
  • Buddy Rich, Amerikalı müzisyen (ö. 1987)
• 1918 – Aldo Parisot, Brezilyalı-Amerikalı çellist ve müzik eğitimcisi (ö. 2018)
• 1921 – Deborah Kerr, İskoç kökenli İngiliz sinema ve sahne oyuncusu (ö. 2007)
• 1924 – Truman Capote, Amerikalı yazar (ö. 1984)
• 1926 – Joseph Behar, Amerikalı televizyon yapımcısı ve yönetmeni
• 1928 – Elie Wiesel, Romanya doğumlu Yahudi edebiyatçı ve Nobel Barış Ödülü sahibi (ö. 2016)
• 1929
  • Leticia Ramos-Shahani, Filipinli kadın siyasetçi ve yazar (ö. 2017)
  • Helen M. Marshall, Amerikalı kadın siyasetçi ve belediye başkanı (ö. 2017)
• 1931 – Angie Dickinson, Amerikalı oyuncu
• 1932 – Shintarō Ishihara, 1999-2012 yılları arasında Tokyo Valisi olarak görev yapan Japon siyasetçi ve yazar
• 1934
  • Alan A’Court, İngiliz eski millî futbolcu ve teknik direktör (ö. 2009)
  • Udo Jürgens, Avusturyalı pop müzik bestecisi ve şarkıcısı (ö. 2014)
• 1936
  • Engin Ünal, Türk millî yüzücü (ö. 2016)
  • Sevgi Soysal, Türk yazar (ö. 1976)
  • Meg Johnson, İngiliz sinema ve dizi oyuncusu (ö. 2023)
• 1937
  • Jurek Becker, Polonya doğumlu Alman yazar ve film senaristi (ö. 1997)
  • Daniel Filho, Brezilyalı film yapımcısı, yönetmen, aktör ve senarist
• 1939 – Jean-Marie Lehn, Fransız kimyager
• 1942 – Leyla Berkes Onat, Türk ressam, çevirmen ve yazar
• 1943 – Johann Deisenhofer, Alman biyokimyacı
• 1944 – Jimmy Johnstone, İskoç eski futbolcu (ö. 2006)
• 1945
  • Ehud Olmert, İsrail’in 12. Başbakanı
  • José Manuel Fuente, İspanyol yol bisikletçisi (ö. 1996)
• 1946 – Hector Lavoe, Porto Rikolu müzisyen (ö. 1993)
• 1948 – Semiramis Pekkan, Türk sinema oyuncusu ve ses sanatçısı
• 1950
  • Laura Esquivel, Meksikalı yazar
  • Victoria Tennant, İngiliz oyuncu
• 1951
  • John Lloyd, Britanyalı komedi yazarı ve televizyon yapımcısı
  • Barry Marshall, Avustralyalı hekim
• 1957 – Fran Drescher, Amerikalı oyuncu, komedyen, yazar ve aktivist
• 1958 – Nick Fish, Amerikalı siyasetçi ve hukukçu (ö. 2020)
• 1959 – Ettore Messina, İtalyan profesyonel basketbol koçu
• 1961 – Eric Stoltz, Amerikalı yönetmen, aktör ve yapımcı
• 1962 – Frank Rijkaard, Hollandalı eski futbolcu ve teknik direktör
• 1964
  • Monica Belluci, İtalyan oyuncu ve eski model
  • Bahrum Daido, Endonezyalı siyasetçi
• 1969 – Chris Von Erich, Amerikalı profesyonel güreşçi (ö. 1991)
• 1970
  • Damian Mori, Avustralyalı futbolcu ve teknik direktör
  • Sergey Şustikov, Rus futbolcu ve teknik direktör (ö. 2016)
  • Tony Hale, Amerikalı komedyen ve oyuncu
• 1971 – Giancarlo Judica Cordiglia, İtalyan oyuncu ve yönetmen
• 1972
  • Ari Behn, Danimarka doğumlu Norveçli yazar (ö. 2019)
  • John Campbell, Amerikalı bas gitaristi
• 1974 – Daniel Wu, Çin asıllı Amerikalı yönetmen, yapımcı ve aktör
• 1975 – Marion Cotillard, Fransız aktris
• 1977 – Roy Carroll, Kuzey İrlandalı eski millî futbolcu
• 1978 – Małgorzata Glinka, Polonyalı voleybolcu
• 1979
  • Primož Kozmus, Slovenyalı atlet
  • Andy van der Meyde, Hollandalı eski futbolcu
• 1980
  • Martina Hingis, İsviçreli tenis oyuncusu
  • Virgil Abloh, Amerikalı moda tasarımcısı ve iş insanı
• 1981 – Jan Rajnoch, Çek eski futbolcu
• 1983
  • Carmen Elise Espenæs, gotik/folk metal grubu Midnattsol’un kurucusu ve vokalisti
  • Earl Calloway, ABD asıllı Bulgar profesyonel basketbolcu
  • Kenichi Kaga, Japon futbolcu
• 1984 – Georgios Eleftheriou, Kıbrıslı millî futbolcu
• 1985
  • Olcan Adın, Türk futbolcu
  • Cristian Rodríguez, Uruguaylı millî futbolcu
  • T-Pain, Amerikalı hip hop, R&B şarkıcısı ve prodüktör
• 1986
  • Olivier Giroud, Fransız millî futbolcu
  • Cristián Zapata, Kolombiyalı millî futbolcu
• 1987 – Aida Garifullina, Rus operası lirik soprano
• 1988
  • Eglė Staišiūnaitė, Litvan engelli koşucusu
  • Merve Uygül, Türk basketbolcu
• 1990 – Kim Seung-Gyu, Güney Koreli futbolcu
• 1991 – Cosmin Matei, Rumen millî futbolcu
• 1992
  • Ezra Miller, Amerikalı şarkıcı, müzisyen, aktör ve aktivist
  • Sefa Doğanay, Türk komedyen ve oyuncu
• 1993 – Bedir Benun, Faslı milli futbolcu
• 1994
  • Aliya Mustafina, Tatar asıllı Rus jimnastikçi
  • Raphaël Coleman, İngiliz aktör ve aktivist (ö. 2020)
  • Nikola Storm, Belçikalı futbolcu
• 1995 – Victor Andrade, Brezilyalı futbolcu
• 1996 – Nico Elvedi, İsviçreli futbolcu
• 1997 – Max Verstappen, Hollandalı Formula 1 pilotu
• 1999 – Ersu Şaşma, Türk sırıkla atlama atleti
• 2002 – Maddie Ziegler, Amerikalı dansçı, oyuncu ve internet ünlüsü

Ölümler

• 420 – Hieronymus, Romalı rahip, teolog ve tarihçi (d. 347)
• 1246 – II. Yaroslav, 1238 ile 1246 yılları arasında Vladimir Büyük prensi (d. 1191)
• 1572 – Francisco de Borja, 4. Gandía Dükü, İspanyol bir Cizvit ve üçüncü Üstün Generali idi (d. 1510)
• 1626 – Nurhaci, Qing Hanedanı’nın kurucusu (d. 1553)
• 1897 – Lisieux’lü Teresa, Fransız Karmelit rahibe ve mistik (d. 1873)
• 1937 – Miheil Cavahişvili, Gürcü yazar (d. 1880)
• 1942 – Hans-Joachim Marseille, Alman avcı pilotu (d. 1919)
• 1943 – Franz Oppenheimer, Alman sosyolog ve politik ekonomist (d. 1864)
• 1955 – James Dean, Amerikalı oyuncu (d. 1931)
• 1978 – Ali Nihat Tarlan, Türk edebiyat tarihçisi (d. 1898)
• 1985 – Charles Francis Richter, Amerikalı deprem bilimci ve Richter ölçeğinin yaratıcısı (d. 1900)
• 1985 – Simone Signoret, Fransız oyuncu (d. 1921)
• 1987 – Alfred Bester, Amerikalı bilimkurgu yazarı, senarist ve editör (d. 1913)
• 1990 – Patrick White, Avustralyalı yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1912)
• 1994 – André Michel Lwoff, Fransız mikrobiyolog (d. 1902)
• 1999 – Avni Akyol, Türk eğitimci ve siyasetçi (Millî Eğitim Bakanı ve Kültür Bakanı) (d. 1931)
• 2003 – Robert Kardashian, Ermeni asıllı Amerikalı avukat (d. 1944)
• 2010 – Stephen J. Cannell, Amerikalı senarist, film ve dizi yapımcısı (d. 1941)
• 2011 – Anwar al-Awlaki, Amerikalı-Yemenli imam ve vaiz (d. 1971)
• 2011 – Suphi Gürsoytrak, Türk asker ve siyasetçi (d. 1925)
• 2011 – Ralph M. Steinman, Kanadalı immünolog ve hücre biyoloğu (d. 1943)
• 2012 – Turhan Bey, Türk kökenli Avusturyalı oyuncu ve yapımcı (d. 1922)
• 2012 – Barbara Ann Scott, Kanadalı buz patencisi (d. 1928)
• 2014 – Vítor Crespo, Portekizli siyasetçi ve akademisyen (d. 1932)
• 2014 – Martin Perl, Keşfini gerçekleştirdiği Tau leptonu ile 1995 yılında Nobel Fizik Ödülünü kazanmış olan Amerikalı fizikçi (d. 1927)
• 2015 – Ricky Talan, Eski Hollandalı futbolcu (d. 1960)
• 2016 – Hanoi Hannah, Vietnamlı radyo sunucusu (d. 1931)
• 2016 – Mike Towell, İskoç profesyonel boksör (d. 1991)
• 2017 – Elizabeth Baur, Amerikalı oyuncu (d. 1947)
• 2017 – Vladimir Voevodsky, Rus-Amerikalı matematikçi (d. 1966)
• 2018 – Kemal İnci, Türk sinema ve dizi oyuncusu (d. 1933)
• 2018 – Kim Larsen, Danimarkalı rock müzik sanatçısı (d. 1945)
• 2018 – René Pétillon, Fransız çizer (d. 1945)
• 2018 – Czesław Strumiłło, Leh kimya mühendisliği uzmanı (d. 1930)
• 2019 – David Akers-Jones, İngiliz siyasetçi (d. 1927)
• 2019 – Wayne Fitzgerald, Amerikalı sinema ve televizyon baş tasarımcısı (d. 1930)
• 2019 -Viju Khote, Hint oyuncu (d. 1941)
• 2019 – Kornel Andrzej Morawiecki, Polonyalı siyasetçi ve teorik fizikçi (d. 1941)
• 2019 – Ben Pon, Hollandalı otomobil yarışçısı, atıcı ve şarap üreticisi (d. 1936)
• 2020 – Ali Bozer, Türk hukukçu ve siyasetçi (d. 1925)
• 2020 – Jacques Brunhes, Fransız komünist siyasetçi (d. 1934)
• 2020 – Leonard A. Mastroni, Amerikalı siyasetçi ve hukukçu (d. 1949)
• 2020 – John Russell, Amerikalı eski asker ve binici (d. 1920)
• 2021 – Carlisle Floyd, Amerikalı besteci ve müzisyen (d. 1926)
• 2021 – Xicoténcatl Leyva Mortera, Meksikalı siyasetçi ve hukukçu (d. 1940)
• 2021 – Donna Nalewaja, Amerikalı siyasetçi ve emlakçı (d. 1939)
• 2021 – Philip Owen, Kanadalı siyasetçi (d. 1933)
• 2021 – Kōichi Sugiyama, Japon besteci ve orkestra şefiydi (d. 1931)
• 2022 – Şehzad Azam, Pakistanlı kriketçi (d. 1985)
• 2022 – Manvel Badeyan, Ermeni siyasetçi (d. 1957)
• 2022 – Alexandru Vagner, Rumen profesyonel futbolcudur (d. 1989)
• 2022 – Yuri Zaitsev, Sovyet-Rus Olimpiyat haltercisi (d. 1951)
• 2022 – Halid ez-Zeylai, Suudi Arabistanlı millî futbolcudur (d. 1987)

Tatiller ve özel günler

• Fırtına: Turna Geçimi Fırtınası
• International Translation Day (Dünya Çeviri Günü)